کارشناسان در گفتوگو با ماهنامهی «رشد معلم» بر رسالت معلمان در آموزش حفاظت از محیط زیست تأکید کردند
دکتر سیاوش شایان، استاد جغرافیا و سردبیر مجلهی رشد آموزش جغرافیا و آقای محمد کرامالدینی، سردبیر مجلهی رشد آموزش زیستشناسی در گفتوگو با ماهنامهی رشد معلم، بر ضرورت آموزش حفظ محیط زیست از سوی معلمان سراسر کشور تأکید کردند.
در این گفتوگو که در شمارهی جدید ماهنامهی رشد معلم چاپ شده، آقایان دکتر شایان و کرامالدینی مطالب مفصلی دربارهی محیطزیست و ضرورت حفاظت از آن بیان کردهاند.
دکتر شایان در بخشی از مطالب خود آورده است: «یکی از عوامل تخریبکنندهی محیط، بهرهبرداری بیش از حد از محیط و زیادی جمعیت است.
وقتی به جای یک میلیارد نفر، چهار میلیارد نفر میخواهند از واحد محدودی مانند کره زمین استفاده کنند، مسلم است که فشار بیشتری به این واحد وارد میشود.»
وی ضمن تأکید بر ضرورت توسعهی آموزش در جامعه برای حفاظت از محیطزیست، گفته است: «آموزش را باید به سطوح مختلف تجزیه کرد؛ هم برای دانشآموزان، هم مخاطبان عمومی و هم متخصصان. رویهمرفته، آموزش، گسترش فرهنگ و افزایش نگرشهای مثبت نسبت به محیط، کلیدهای کار هستند.
ما اگر بتوانیم بچهها را بهجای حساسیت نسبتبه نمرات، دیدهبان محیطزیست کنیم، کار ارزشمندی خواهد بود.»
آقای محمد کرامالدینی هم در این گفتوگو، ضمن ارائه تعریفی از محیطزیست و پیچیدگیهای آن، بر ضرورت گسترش و هماهنگی بیش از پیش در حفظ محیطزیست تأکید کرده و گفته است: «در کتابهای درسی مسائل زیستمحیطی وجود دارد. ولی واقعیت این است که به نظر
من، اینها هنوز جسته و گریخته است. این کوششهایی که شده، در پی علاقههای شخصی خود ما، که برنامهریز، کارشناس یا مؤلف کتابهای درسی بودهایم انجام گرفته و برایند کوششی منسجم و هماهنگ نیست؛ اگرچه مثلاً کتابهای شیمی و جغرافیای ما جایزهی زیستمحیطی را هم گرفته
است. ما نیاز داریم که این کارها با هم هماهنگ شوند. وقتی هماهنگی ایجاد شود، کارها بهتر انجام میگیرد. اما جدا از این حرفها، حفظ محیطزیست را به دو شکل میشود آموزش داد. یکی این که توصیهها و دستورالعملهایی را در کتابهای خودمان قرار دهیم و بگوییم این کارها
را انجام دهید و مثلاً آشغال نریزید و سایر موارد. دیگر اینکه به «علوم پایه» بپردازیم. یعنی منشأ و ریشهی ضایعات زیستمحیطی را بگوییم. پایههای اکولوژی را باید آموزش دهیم تا بچهها بدانند که حیات شبکهای عظیم و پیچیده است و فردی نیست. و بدانند که اگر اجزای
این شبکه نابود شوند، انسان هم نابود میشود. باید از نظر علمی به آنها بگوییم که باید تنوع زیستی حفظ و گونهها نگهداری شود. چون بنیاد آفرینش بر تنوع است. این آموزشها باید در برنامهی درسی ملی جای خودش را پیدا کند. منتها اگر میپرسید که در حال حاضر، معلم چه
کاری میتواند انجام دهد، به نظر من اول میتواند دانش زیستمحیطی و اکولوژیکی خودش را افزایش دهد. محیطزیست چیزی نیست که کسی از آن بدش بیاید. چیز خوشایندی است.
چشم حافظ به تماشای دو زلفش روزی،
شد که باز آید و جاوید گرفتار بماند
بنابراین معلم در ابتدا باید حداقل محیطزیست خودش را بشناسد. بهخصوص در کشور ما که محیطهای زیست به ویژه به گونهای است که انواع اقلیمها در آن وجود دارد. در اروپا اینگونه نیست، ولی ما در ایران، بیابان، جنگل گرمسیری، ساوان، جنگل خزری، جنگل زاگرسی، دریاچه، تالاب
و مناطق گوناگون دیگر داریم. اگر این اتفاق بیفتد و رویکرد معلم به آموزش زیستمحیطی باشد و فعالیتهای کوچکی را به همه دانشآموزان بگوید تا آنها به انجام آن بپردازند، خواهیم دید که این اقدام، چه بازتاب خوبی خواهد داشت. بچهها بسیار مشتاقاند که در این زمینه
کار کنند و درگیر آن شوند. به این ترتیب، آنها به سربازان محیطزیست تبدیل میشوند و حتی به والدین خودشان هم که حفظ محیطزیست را فراموش کردهاند، یادآوری میکنند.
مشروح این گفتوگو را میتوانید در جدیدترین شمارهی ماهنامهی رشد معلم، شمارهی 7، فروردین 1390 پیگیری کنید.