مراسم نکوداشت انتشار صدمین شماره «رشد آموزش قرآن و معارف اسلامی» ساعتی پیش در سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی آموزشی برگزار شد.
* چقدر پاسخگوی نیازهای مخاطبان هستیم؟
در این جلسه، ابتدا محمد تاصری، مدیرکل دفتر انتشارات کمک آموزشی و مدیرمسئول نشریات رشد، با اشاره به انتشار مجله رشد آموزش قرآن و معارف اسلامی گفت: «تمامی مجلات تخصصی رشد، از جمله مجله رشد آموزش قرآن و معارف اسلامی، دو هدف عمده را دنبال می‌کنند. هدف اول این است که معلمان و همکاران در حوزه‌های تخصصی خودشان از حیث دانش و بینش در جریان تازه‌ترین اطلاعات قرار بگیرند. دومین هدف هم این است که صلاحیت حرفه‌ای معلمان ارتقا پیدا کند.
این مجله از نظر کمی و کیفی همواره با حرکتی معقول رو به رشد بوده است. از نظر محتوا و کیفیت ارائه محتوا، توجه به قالب‌های متنوع، در سال‌های اخیر نیز پیشرفت‌هایی داشته است. اگر در سال‌های اول فقط از قالب مقاله در مجله استفاده می‌شد، در سال‌های اخیر به سمت مجله شدن پیش رفته است؛ یعنی گزارش‌ها، گفت‌وگوها و میزگردهای گوناگونی در مجله، چاپ شده است.
همین‌طور کیفیت مجله از نظر بصری و گرافیک، چاپ و کیفیت کاغذ، ارتقا پیدا کرده است. مجله نظم بسیار خوبی در امر توزیع دارد تا به موقع به دست افرادی برسد که خواهان مجله هستند.»
وی در ادامه افزود: «نکته‌ای که به عنوان یک سئوال برای ما مطرح هست این است که مجله رشد آموزش قرآن و معارف اسلامی چقدر خوانده می‌شود؟ چقدر پاسخگوی نیازهای مخاطبان می‌باشد؟ آیا مشتاقانی دارد که اگر روزی این مجله چاپ نشد، سراغ آن را بگیرند؟
ما، در خانواده مجلات رشد، نیاز واقعی و گسترده‌ای را در طیف مخاطبان احساس می‌کنیم. یعنی اگر برخی از مجلات رشد مانند مجلات دانش آموزی به دست دانش‌آموزان نرسد، آن‌ها پی‌گیر مجله هستند.
از آنجا‌که همواره نقد و نظرهایی به تربیت دینی در مدارس وجود دارد، یکی از ابزارهایی که پس از سه دهه فعالیت در بدنه آموزش و پرورش، مجله رشد آموزش قرآن و معارف اسلامی است.
در قیاس با چالش‌هایی که در حوزه تربیت دینی وجود دارد، به نظر می رسد ما کم‌تر کار کرده‌ایم. باید بیندیشیم چه کار کنیم که برای مخاطبانمان که در معرض این اندیشه‌ها قرار می‌گیرند، جذاب حرف بزنیم. باید بدانیم که زبان مخاطب و بیان جذاب و نیازهای واقعی را بیش از پیش باید مورد توجه قرار دهیم
خوشبختانه رئیس محترم سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی آموزشی هم این مطالبه را دارد. ما امروزه با نیازهایی مواجه هستیم که دانش‌آموزان مطرح می‌کنند و باید آن‌ها را در یک بستر درستی پاسخ بدهیم. این جایی است که باید پس از سه دهه فعالیت، بیشتر از گذشته به آن بپردازیم. برای اینکه مجله، خوب خوانده شود و نیاز به آن احساس شود و ارتباطی دوسویه با مخاطبان وجود داشته باشد.»
* تحقیق درباره وضعیت روانی نسل جوان امروز ضروری است
در ادامه نشست، دکتر سیدکاظم اکرمی، وزیر سابق آموزش و پرورش و دومین سردبیر رشد آموزش قرآن و معارف اسلامی با اشاره به آیه 256 سوره بقره و آیه 99 سوره یونس، گفت: «ایمان امری قلبی است. هرچقدر ما بخواهیم بدون اراده یادگیرنده او را مؤمن کنیم نمی‌توانیم. یادگیرنده تا نخواهد یاد نمی‌گیرد. محتوا داریم، یک روش ارائه محتوا داریم، یک سنجش ارائه محتوا داریم که کل درس‌های دینی را در برمی‌گیرد. محتوا امری است که اعتقادی و قلبی است و تغییر پذیر نیست و باید با استدلال وارد دل نسل جوان بشود. رشد و غی امروز با رشد و غی نسل گذشته فرق دارد.
نسل امروز بیش از هرچیز روی مسائل انسانی تأکید دارد. یکی از کارهایی که به نظر من این مجله باید انجام بدهد تحقیق درباره وضعیت روانی نسل جوان امروز است. کاری که باید بکنیم که این مجله و خصوصا معارف اسلامی اثرگذار باشد این است که مخاطب شناسی کنیم. باید بدانیم که روان‌شناسی و تعلیم و تربیت درباره نسل جوان امروز چه می‌اندیشد.
مسئله دیگر این است که آموزش و پرورش چقدر به تربیت معلم دینی پرداخته‌است؟ افراد زیادی هستند که بسیار با سواد هستند اما معلم خوبی نیستند. باید سرمایه‌گذاری شود که معلم بتواند آموزش دین و معارف اسلامی را به کودک، نوجوان و جوان بدهد.»
وی در ادامه گفت: «در آموزش قرآن و معارف، به کودک دبستانی باید به مسائل محسوسی که در اسلام داریم در زمینه اخلاق، انسانیت، پاکیزکی و بهداشت بیشتر تأکید کنیم تا به دنبال عقاید باشیم؛ چون کودکان در این سن و سال خیلی این مسائل را نمی فهمند. بنابراین باید در کنار دانش معلمان، آموزش تعلیمات دینی را هم به آن‌ها یاد بدهیم. مجله با دعوت روان‌شناسان و صاحب‌نظران در این عرصه می‌تواند این کار را انجام دهد. باید در مقابل حمله رسانه‌های خارجی و شبکه‌های مجازی هم بتوانیم پاسخ بدهیم.»
* مجله باید تریبون معلم دینی باشد
در ادامه جلسه مهندس محمدعلی سادات، از پایه‌گذاران مجله در اواخر دهه شصت، گفت: «درس دینی صرفاً کتاب نیست و مؤلفه دیگری به نام معلم دارد. معلم درس دینی باید یک هویت و شخصیت خاصی برای خودش داشته باشد. به دلیل اینکه در درس دینی خلأ‌هایی وجود داشت، معلم دینی باید نقش مهمی در است زمینه داشته باشد.
باید مجله‌ای وجود داشته باشد که تریبون معلم دینی باشد که بتوانند حرف‌هایشان را بزنند و پیشنهاد بدهند و ما هم از آن استفاده کنیم. درس دینی باید حساب جدایی از سایر دروس داشته باشد. انتظاراتی که از آن هست از سایر دروس نیست پس باید متناسب با آن قدم برداشت.»
***
در ادامه نشست، دکتر سیدمحسن میرباقری، سردبیر پیشین مجله رشد آموزش قرآن؛ حجت‌الاسلام محمدرضا دِهدَست؛ روحانی و معلم مؤلف از شهرری؛ نیلوفر هادوی، معلم مؤلف از اصفهان؛ بنفشه عمویی، سرگروه درس دینی و قرآن شهر تهران به ارائه نظرات خود پرداختند.
***
* وظیفه مجله رشد آموزش قرآن و معارف اسلامی از سایر مجلات سنگین‌تر است
در ادامه، دکتر غلامعلی حداد عادل، نخستین سردبیر و پایه‌گذار رشد آموزش قرآن و معارف اسلامی گفت: «مجله‌ای که 27 سال عمر کرده و به شماره صدم رسیده است، حکایت از استمرار یک جریان و اندیشه فرهنگی دارد. با وجود تغییرات مدیریتی که در طی این 27 سال در سازمان و وزات آموزش و پرورش داشته است این بلوغ مدیریت است که با وجود تغییر اشخاص، اندیشه‌ها متوقف نشده‌اند.
روش تدریس در آموزش و پرورش یک ضعف بزرگی در نظام آموزشی ما در ایران بوده است. این مجله برای این تأسیس شد که بتواند این خلاء را جبران کند و در این مجله نیت این بود که مسائل واقعی آموزش دینی بیان و برای آن‌ها راه حل ارائه شود. معلمان باید برنامه‌ریزی درسی و آموزشی را مد نظر قرار بدهند. وظیفه این مجله از سایر مجلات سنگین‌تر است چون درس دینی اساس کار ما است.
در انتشارات تولید و تألیف یک مسئله است و توزیع یک مسئله دیگر که باید به این امر مهم نیز توجه ویژه‌ای بشود.»
* نسل جوان و دانش‌آموزان را باید با پدیدهای نو آشنا کنیم
در پایان نشست، حجت‌الاسلام و المسلمین دکتر محمدیان، رئیس سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی آموزشی گفت: «بحث معارف دینی و قرآن کریم از اهمیت بالایی برخوردار است، اما در عمل نتوانسته‌ایم از قرآن مهجوریت‌زدایی کنیم و معارف اسلامی را آن‌چنان که هست ارائه کنیم. اگر امروز برخی از مخاطبان از ما نمی‌شنوند این اشکال دز زیبایی بیان ما است.
نکته بعدی، شناسایی نیازهای امروز است. با شناخت نیازها و مقتضیات امروز و پاسخ‌گویی و موضع‌گیری مناسب می توانیم جلوی حمله دشمن را بگیریم.
نکته سوم اینکه نسل جوان و دانش آموز را باید با پدیده‌های نو آشنا کنیم.
در معارف اسلامی ضرورت دارد که قرآن را مبنا قرار دهیم. روایات ما با عرضه به قرآن اعتبار و صحتشان سنجیده می شود. باید از برنامه درسی و معلمان پشتیبانی کنیم و روش‌های صحیح را بدانیم.»
***
گفتنی است در این مراسم، از دست‌اندرکاران پیشین و کنونی مجله رشد آموزش قرآن و معارف اسلامی با اهداء لوح تقدیر، کتاب نفیس «خورشید ایران» و نشان زرین مجلات رشد، تقدیر شد:
ـ دکتر سیدکاظم اکرمی، وزیر سابق آموزش و پرورش و دومین سردبیر رشد آموزش قرآن؛
ـ مهندس محمدعلی سادات، مسئول گروه دینی سازمان پژوهش در دهه 60 و 70 و پایه‌گذار رشد آموزش قرآن؛
ـ دکتر سیدمحسن میرباقری، سردبیر رشد آموزش قرآن در 49 شماره؛
ـ دکتر محمدمهدی اعتصامی، سردبیر رشد آموزش قرآن و معارف اسلامی؛
ـ دکتر فضل‌الله خالقیان، مدیرداخلی پیشین رشد آموزش معارف اسلامی و عضو هیئت تحریریه رشد آموزش قرآن و معارف اسلامی؛
ـ یونس باقری، مدیرداخلی رشد آموزش قرآن و معارف اسلامی؛
ـ نیلوفر هادوی، معلم و مؤلف همکار از شهر اصفهان؛
ـ بنفشه عمویی، سرگروه دینی و قرآن شهر تهران؛
ـ مریم جزایری، عضو هیئت تحریریه مجله؛
ـ شهربانو شکیبافر، عضو هیئت تحریریه مجله؛
ـ حجت‌الاسلام و المسلمین محمدرضا دهدست، روحانی و مؤلف شهر ری؛
ـ دکتر سیدمحمد دلبری، رئیس گروه دینی و قرآن و عضو هیئت تحریریه مجله؛
ـ مسعود وکیل، عضو هیئت تحریریه مجله؛
ـ عادل اشکبوس، عضو هیئت تحریریه مجله؛
ـ رمضانعلی ابراهیم‌زاده گرجی، گزارشگر مجله.
