در این شمارهی «ماهنامهی رشد آموزش ابتدایی» ارائه شده است
چگونه میتوان به تفکر توجه کرد و آیا راهی برای آموزش آن وجود دارد؟
دکتر لیلا سلیقهدار در این شمارهی ماهنامهی رشد آموزش ابتدایی با ارائهی مقالهای با عنوان: «راه و رسم تفکر» به سؤال فوق پاسخ داده است.
دکتر سلیقهدار در ابتدای این مقاله آورده است: «همواره افراد از سوی بزرگان به تفکر دعوت شدهاند. اهمیت این نکته بدان اندازه است که هریک دقیقه تفکر در دین مبین اسلام، به 70 سال عبادت تشبیه شده است و به همان اندازه اهمیت و ارزش برای تفکر قائل شدهاند. از سوی دیگر،
اساس پژوهش را از ابتدا تا انتها، تفکر تشکیل میدهد. از اینرو، ضرورت توجه و اهتمام ویژه به امر تفکر، بر همه بهویژه معلمان که هدایتگران افراد در یادگیری و تعالی هستند، بسیار احساس میشود.»
در بخش دیگری از این مقاله با عنوان: «اهمیت تفکر» آمده است: امروزه از تفکر و انواع آن به شکلهای متفاوتی یاد و استفاده میشود. تفکر خلاق، تفکر انتقادی و... نمونههایی از این دست هستند. در برخی از مدارس جهان، ساعاتی را هم به این درس اختصاص میدهند. این اقدامات
از اهمیت و ضرورت این مهارت در زندگی انسان نشئت میگیرد، اما با این همه، کافی نیستند. معلمان ازجمله گروههایی هستند که بیش از سایرین به ضرورت آموزش تفکر احساس نیاز میکنند. زیرا این امر با یادگیری دانشآموزان ارتباط تنگاتنگی دارد. به همین دلیل، لازم است ابزارها
و روشهای متفاوت، مورد نظر و توجه آنان قرار گیرد تا از این طریق بتوانند زمینههای یادگیری عمیق را در فراگیرندگان ایجاد کنند.
در این باره، موانع فراوانی وجود دارند که مهمترین آنها به عادتهای تفکر مربوط میشود. برای مثال، وقتی دانشآموزان را با یک موقعیت کاملاً غیر عادی روبهرو میکنیم، معمولاً در اولین واکنش، اغلب آنها به نشدنی و محال بودن آن رویداد اشاره میکنند. این حالتی است
که ذهنهای دور از تفکر و یا عادتهای دیرینه و تکراری در ذهن، موجب پیدایش آن میشود. برای نمونه به دانشآموزان گفته میشود که نظرتان دربارهی دریافت مبلغی پول در ازای تحصیل در مدرسه چیست؟ در غالب موارد، دانشآموزان این موضوع را غیرممکن یا غیرعملی میدانند و
بهصورت سؤال و یا جنبههای دیگر آن کمتر توجه میکنند. این نکات موجب میشود که افراد از انجام تفکر دور شوند و نتوانند بهدرستی موضوع را درک کنند. بدیهی است که نتیجهی درک نکردن موضوع، ندادن پاسخ مناسب را بهدنبال خواهد داشت.
برای ایجاد زمینههای رشد تفکر، در محیط بهویژه در کلاس درس، راههای متعددی وجود دارد. نکتهی مهم این است که فرصتهای مناسب برای استفاده از راهکارهای مورد نظر در محیطهای آموزشی مانند کلاس درس، بسیار مؤثرتر و بیشتر از سایر محیطها برای افراد مهیاست و تنها معلم
اندیشمند، علاقهمند و مسئولی احتیاج است که از این فرصتهای بکر استفاده کند.»
در ادامه این مقاله چند راه و روش برای تفکر ارائه شده است که میتوانید آنها را در
ماهنامهی رشد آموزش ابتدایی، شمارهی 6، اسفندماه 1389 از نظر بگذرانید.