نانواکسیدهای فلزی و از جمله نانواکسیدهای آن، بهعنوان جاذبهای سطحی بسیار کارآمد، بهطور گسترده برای حذف فلزهای سنگین از آب و فاضلاب مورد بررسی قرار گرفتهاند. فصلنامه رشد آموزش شیمی در مقالهای به این موضوع پرداخته است. فرانک
منطقی و اکرم امیدواری نویسندگان این مقالهاند.
در ابتدای مقاله میخوانیم: «تاکنون روشهای گوناگونی برای برطرف کردن فلزهای سنگین از آب پیشنهاد شده است که رسوبدهی شیمیایی، تبادل یونی، جذب سطحی، صاف کردن غشایی و فناوریهای الکتروشیمیایی از آن جملهاند. در این میان، روش جذب سطحی انعطاف بیشتری در طراحی و عمل
داشته است و بهعلت ویژگی برگشتپذیری، امکان تأمین جاذب با استفاده از فرایندهای بازجذب در آن وجود دارد. از اینرو فرایند جذب سطحی یکی از روشهای اصلی برای حذف فلزهای سنگین بهشمار میرود.»
در ادامه آمده است: «از میان انواع جاذبهای سطحی که در دسترس قرار دارند میتوان به نانواکسیدهای فلزی اشاره کرد. کارایی ویژه این ذرهها از سطح بزرگ و فعالیت زیاد آنها ناشی میشود. هم چنانکه اندازه ذرهها از میکرومتر به نانومتر کاهش مییابد، انرژی سطح آنها
زیاد شده، موجب کاهش پایداری آنها میشود. برهمکنشهایی همچون نیروهای وان دروالسی ـ که موجب انباشته شدن نانوذرهها میشوند ـ ظرفیت و گزینشپذیری زیاد این ذرهها را بهشدت کاهش میدهند. برای بهبود کاربرد نانواکسیدهای فلزی، آنها را روی بسترهای متخلخل بزرگ بارگذاری
میکنند که به این ترتیب جاذبهای سطحی مرکب به دست میآیند. کربن فعال، مواد طبیعی و میزبانهای مصنوعی از جنس پلیمرها بهعنوان بستر متخلخل کاربرد فراوان دارند.»
متن کامل این مقاله در فصلنامه رشد آموزش شیمی، شماره 109، تابستان 1393 منتشر شده است.