یکی از مهمترین دستاوردهای فناوری عصر حاضر استفاده از سیستم GPS در زمینههای مختلف علمی و تحقیقاتی بهویژه در علوم زمین است. یکی از مقالات جدیدترین شماره فصلنامه رشد آموزش زمینشناسی به کاربردهای این سیستم اختصاص دارد.
«کاربردهای GPS در بررسیهای میدانی زمینشناسی» عنوان مقالهای از پرویز باغبانی دبیر زمینشناسی منطقه عجبشیر است.
در ابتدای این مقاله میخوانیم: «سیستم راهبری ماهوارهای سیستمی است که کاربر را به هر نقطهای که بخواهد هدایت میکند. این دستگاه با استفاده از سیگنالهای ماهوارهای، موقعیت کاربر را در هر نقطه از کره زمین (خشکی، دریا و هوا) مشخص میکند. زمینشناسان از این وسیله
در تحقیقات زمینشناسی استفاده میکنند. همچنین در تخمین سرعت صفحات قارهای نسبت به هم، تعیین خسارات ناشی از زمینلرزه، ثبت حرکت یخچالها، ثبت تغییر شکل آتشفشانها، مطالعه فرسایش ساحلی، تحقیقات فضایی، سفرههای آبهای زیرزمینی و کارهای آبخیزداری و جنگلداری
از آن استفاده میشود.»
در ادامه مقاله آمده است: «یک گیرنده GPS میتواند چهار کار اساسی انجام دهد:
1. موقعیت دقیق محل استقرار را محاسبه کند.
2. موقعیت یک نقطه را از روی نقشه به حافظه آن وارد و بعد با محاسبه موقعیت محل استقرار به آن نقطه هدایت میکند.
3. میتواند اطلاعات مربوط به هر نقطه را که گیرنده در آن حضور دارد به حافظه بسپرد تا در صورتی که مراجعت از مکانی به آن نقطه مورد نظر باشد، قادر به یافتن مسیر بازگشت باشد.
4. با محاسبه مستمر موقعیت یک متحرک، جهت حرکت را نسبت به شمال مییابد و سرعت متوسط حرکت را محاسبه میکند و زمان رسیدن به مقصد مشخص شده را با توجه به سرعت بهدست آمده تخمین میزند.»
استفاده از GPS برای ارتفاعسنجی از جمله کاربردهای GPS است که در این مقاله به آن اشاره شده: «این دستگاه به کمک قابلیت فشارسنجی، ارتفاع نقاط را تعیین میکند و در کوهنوردی، راهنمایی و همچنین تهیه نقشههای توپوگرافی کاربرد بسیار دارد. ارتفاع نقطه در قسمت بالای
صفحه نمایش داده میشود. میزان صعود و فرود کاربر در قسمت پایین صفحه نمایش داده میشود و اغلب بهصورت نیمرخ در صفحه نمایش از نظر تقدم مکانی و زمانی نشان داده میشود.»
متن کامل این مقاله در فصلنامه رشد آموزش زمینشناسی، شماره 77، تابستان 1393 منتشر شده است.