«بیس فنولآ» ترکیبی آلی است که از 80 سال پیش تاکنون در بستهبندی مواد غذایی، آشامیدنی، چسب، مصالح ساختمانی، قطعههای الکترونیکی، پزشکی و ... بهکار میرود. فصلنامه رشد آموزش شیمی در جدیدترین شماره خود، مقالهای را با خطرات استفاده
از این ماده اختصاص داده است.
«یک پیام جدی از بیسفنولآ: بطریهای پلاستیکی را کنار بگذاریم» مقالهای است که به قلم
معصومه حسنزاده کارشناس ارشد شیمی کاربردی منتشر شده است.
در بخشی از مقاله میخوانیم: «بیس فنولآ بهعنوان ماده میانی در تولید پلیکربنات، رزینهای اپوکسی، پلی سولفات، پلی استر، استایرنهای سیر نشده، پلی اترکتونها و هیدروکیفونها مورد استفاده قرار میگیرد. مصرف بیس فنولآ که یک ماده شیمیایی صنعتی است، تا سال 1940
به تهیه رزینهای اپوکسی محدود بود ولی در اواخر دهه 1950 کاربرد مهم دیگری در تهیه پلیکربناتها پیدا کرد. امروزه بیش از 90 درصد بیس فنولآ تولیدی در جهان، صرف تهیه رزینهای اپوکسی و پلیکربنات میشود.
رزینهای اپوکسی بهصورت لاک محافظ در پوشش داخلی کنسرو مواد غذایی، نوشیدنیها و درهای فلزی بطریها و شیشههای نوشیدنیها جهت حفاظت از تماس مستقیم مواد غذایی با فلز، مورد استفاده قرار میگیرند. پلیکربناتها نیز در ظرفهای نگهداری مواد غذایی مانند بطریهای آب
معدنی، شیشه شیر نوزادان، ظرف مواد غذایی کودکان، اسباببازیهای دندانی کودکان، وسایل ورزشی، ابزار پزشکی و ... مورد استفاده قرار میگیرند.»
در ادامه مقاله آمده است: «بیس فنولآ با شسته شدن و استفاده مکرر پلاستیک، به مواد درون آن نشست میکند. پیوندهایی که مولکولهای BPA را در پلاستیک پلیکربناتی در کنار هم نگه میدارد، با گذشت زمان، هنگامیکه پلاستیک گرما میبیند یا در برابر مواد اسیدی یا بازی قرار
میگیرد، شکسته میشوند و مولکولهای آزاد شده BPA به غذاها و نوشیدنیهای درون ظرف پلیکربناتی میچسبند و به درون بدن وارد میشوند.»
تغییر فعالیت دستگاه ایمنی بدن، خطر بروز سکته، اختلال در باروری، بروز چاقی و دیابت، خطر بروز نارساییهای مادرزادی در نوزادان، اختلالات تکامل مغزی در کودکان و حساسیت از جمله خطرات استفاده از این ماده است که نویسنده مقاله به آن اشاره کرده است.
متن کامل این مقاله در فصلنامه رشد آموزش شیمی، شماره 108، بهار 1393 منتشر شده است.