دکتر طواق گلپرنیان دبیر جغرافیای گرگان و بندر ترکمن طی تحقیقی به علل سیلابهای مخرب استان گلستان (حوضه گرگان) پرداخته است. نتیجه این تحقیق در جدیدترین شماره فصلنامه رشد آموزش جغرافیا منتشر شده است.
در مقدمه این مقاله آمده است: «جاری شدن سیلاب زمانی اتفاق میافتد که آب از سطح معمول خود افزایش یابد و روی مکانهایی که معمولاً خشکاند، پیشروی کند. این پدیده ممکن است از رودخانهها، آبهای زیرزمینی و نواحی ساحلی دریا بهدلیل بارش سنگین، ذوب برف و یخ در نواحی
کوهستانی یا توفانهای ساحلی رخ دهد. لغزش زمین، شکستن سد، زلزله و فعالیتهای آتشفشانی، دلایل دیگر وقوع سیلاباند.»
نویسنده مقاله پس از بررسی موقعیت و وسعت حوضه رود گرگان، عوامل وقوع تشدید سیل را چنین برشمرده است:
• بارش سنگین
• خشکسالی
• توپوگرافی و شیب زمین
عوامل انسانی وقوع سیل نیز عبارتند از:
• تغییر کاربری اراضی و کشاورزی غیراصولی
• تخریب جنگلها
• عدم تعادل بین ظرفیت مرتع و دام
• عدم طراحی مناسب پلها و سایر سازههای مسیر
• سد
در توضیح تخریب جنگلها میخوانیم: «مسئله کاهش سطح جنگل و پوشش گیاهی در اثر شرایط مختلف، تشدید سیلهای ویرانگر و تخریب سرزمین، آلودگی هوا، خشکسالی و کاهش سفرههای آب زیرزمینی را در پی داشته است. در بعضی عرصهها (جنگلهای خشک) هیچگونه برنامه اصلاحی و احیایی
انجام نگرفته است و در 9/40 درصد از سطح جنگلهای گلستان چرای شدید دام وجود دارد و قاچاقچیان چوب اقدام به بهرهبرداری از این جنگلها میکنند. قطع درختان جنگلی بهمنظور سوخت و سایر استفادهها و تبدیل اراضی جنگلی به اراضی زراعی، بهعلت واقع بودن بر روی شیب و لخت
بودن زمین در بخشی از سال در معرض فرسایش قرار دارند.»
متن کامل این مقاله در فصلنامه رشد آموزش جغرافیا، شماره 106، بهار 1393 منتشر شده است.