مقالهای از «رشد هنر»
نقاشی قهوهخانهای فصلی از هنر کاملاً مردمی ایران زمین است. فصلنامه رشد آموزش هنر درباره این هنر با مهندس جواد عقیلی گفتوگو کرده است.
مهندس جواد عقیلی در پاسخ به سؤالی درباره پیدایش مکتب قهوهخانهای گفته است:« این نقاشی برخاسته از میان مردم است. تا اواخر دوره قاجار نقاشی اختصاصاً در خدمت خانها و اشرافزادگان بود. همانطور که در دوره صفویه، خط و نقاشی و مینیاتور فقط در اختیار دربار بود و
مردم عادی از آن دور بودند. در اواخر دوره قاجار با پیدا شدن نهضت مشروطیت مقدار زیادی نقاشی وارد اقشار مردم شد.
در ابتدا نقاشی قهوهخانه روی کاشی انجام میشد و مرحوم علیرضا قللر آغاسی آغازگر این نقاشی روی کاشی بود. البته بنیانگذار مکتب قهوهخانه مرحوم حسین قللر آغاسی به همراه استاد محمد مدبّر بودند. از نظر زمانی، تقریباً در اواخر قاجار و اوایل دوره پهلوی این مکتب تولد
یافت.»
مهندس عقیلی در ادامه این گفتوگو درباره ریشههای نقاشی و مکتب قهوهخانهای گفته است: «مکتب قهوهخانه از سه شاخه کاملاً متفاوت و مشخص گرفته شده است: شاخه اول تحت تأثیر روایات مذهبی و قصص قرآن است که خود مرحوم مدبّر و قللر پردههای خوبی از عاشورا و زندگانی ائمه
(علیهمالسلام) داشتند.
شاخه دوم مخصوص حماسههای ادبی است و شامل داستانهایی برگرفته از شاهنامه و قصص نظامی گنجوی و اینهاست. شاخه سوم به فرهنگ عامه تعلق دارد و مثلاً یک سفره هفتسین یا مراسم ختنهسوران را نشان میدهد.»
متن کامل این گفتوگو را میتوانید در فصلنامه رشد آموزش هنر، شماره 37، بهار 1393 بخوانید.