مطالعه و شناخت اشکال فرسایش، ویژگیهای زمینشناسی، جنس سنگها و تیپ چینهشناسی برای ارزیابی میزان فرسایش و رسوبزایی دارای اهمیت ویژهای میباشد. فصلنامه رشد آموزش زمینشناسی یکی از مقالات جدیدترین شماره خود را به این موضوع
اختصاص داده است.
این مقاله به قلم پرویز انصاریراد عضو هیئت علمی دانشگاه فرهنگیان تهران منتشر شده است. در مقدمه مقاله آمده است: «بهطور کلی فرسایش به پدیدهای اطلاق میگردد که طی آن سنگها و رسوبات قدیمی بهگونهای تخریب میگردند که اجزای تشکیلدهنده آن جدا شده و حمل
گردند. در فرسایش دو فرایند جدا شدن و انتقال نقش اصلی را دارند. اگر عامل جدایش و انتقال ذرات آب باشد فرسایش را آبی گویند و اگر عامل جدایش و ذرات، باد باشد فرسایش را بادی و اگر یخچال باشد فرسایش را یخچالی میگویند.»
نویسنده مقاله فرسایش را به دو نوع کلی فرسایش طبیعی و مصنوعی تقسیمبندی کرده است. فرسایش طبیعی شامل فرسایش آبی و فرسایش لغزشی است.
در تعریف فرسایش لغزشی میخوانیم: «حرکت تودهای از دامنهها بر اثر نیروی جاذبه را لغزش گویند. چارلز لیل واژه «لنداسلاید» را این چنین تعریف میکند: بخشی از زمین در اثر تحرکات ناشی از زیرشویی طبقات تحتانی که دامنه را محافظت میکنند به پایین میلغزد. به عبارت دیگر
از هم گسیختگی پایداری شیب مواد تشکیلدهنده دامنهها حرکت تودهای نام دارد. این پدیده به دو صورت لغزش توده سنگی و خاکی انجام میپذیرد.»
در تعریف لغزش تودههای سنگی آمده است: «این پدیده در تمام سازندها بهویژه سازندهای قرمز فوقانی، کنگلومرای هزار دره و سازند کرج بهعنوان نمونه رخ میدهد. در سازند قرمز فوقانی در اثر فرسایش لایههای سست مادستون زیرلایههای سنگی خالی شده و ماسه سنگهای آهکی و سیلتستون
روی آنها در امتداد دسته درزهایی که جهت شیب آنها با جهت شیب توپوگرافی یکسان است به طرف پایین لغزیده و گاهی ریزش مینماید.»
متن کامل این مقاله در فصلنامه رشد آموزش زمینشناسی، شماره 75، زمستان 1392 منتشر شده است.