«از تربیت طبیعی تا تربیت انسانی» عنوان مقاله‌ی بسیار ارزشمندی از استاد دکتر غلامحسین شکوهی است که در جدیدترین شماره‌ی ماهنامه‌ی رشد معلم درج شده‌است
در ابتدای این مقاله آمده‌است: «در جریان تاریخ تعلیم و تربیت، فکر «تربیتِ منطبق با طبیعت بشر» به صورت مخالفت با تربیت اجتماعی محض یا به صورت واکنشی علیه تربیت فوق طبیعی ظاهر شده‌است.
در عصر ما هم پیچیدگی ساختگی زندگی اجتماعی، به خصوص در مراکز بزرگ صنعتی، زیاده‌روی در تفکر گرایی علمی و فلسفی، و نیز مبالغه در ماشینی کر‌دن کسب و کار، قالبی شدن شیوه‌های مختلف زندگی، فشار فوق‌العاده‌ی تشکیلات اداری و سازمان‌های سیاسی، احساس خفقانی چندان شدید
ایجاد کرده‌است که فرد جز با پناه‌بردن به دامان پذیرا و مهربان و بی‌تکلف طبیعت، از چنگ آن خلاص نتواند شد.»
در بخش دیگری از این مقاله، ضمن تشریح تربیت طبیعی و تربیت اجتماعی و نقد آن‌ها به توضیح درباره‌ی تربیت انسانی پرداخته و آورده است:
«از آن چه گذشت چنین برمی‌آید که هدف تربیت، منحصر به تأمین موجبات شکوفایی کشش‌هایی که قبلاً در طبيعت آدمی تعبیه شده نیست. طبیعت به منزله‌ی ماده‌ای است که باید بدان صورتی متناسب داده‌شود؛ صورتی که حتی بالقوه در طبیعت موجود نیست. زیرا صورت مذکور فقط از مقوله‌ی
زیستی- روانی نیست؛ از مقوله‌ی عمل و اخلاق و شاید از این نیز برتر است. پس باید از طبیعت ساخته و پرداخته فراتر رفت تا جوهر موجود و هدف‌های غایی آن تحقق یابد. مسئله‌ی تربیت مسئله‌ی تأثیر گذاشتن روی طبیعت به منظور تبدیل آن به صورتی روحانی و معنوی است.»
متن کامل مقاله‌ی «از تربیت طبیعی تا تربیت انسانی» را می‌توانید در شماره‌ی 4
ماهنامه‌ی رشد معلم (دی ماه 1389) پی بگیرید.