اهله قمر و جزر و مد یکی از موضوعاتی است که در بخش سوم کتاب جغرافیای سال سوم راهنمایی مطرح شده است. یکی از مقاله‌های فصل‌نامه رشد آموزش جغرافیا به بررسی این موضوع اختصاص دارد.
مقاله «اهله قمر» به قلم محمدعلی میرزایی دبیر جغرافیای تهران نوشته شده است. در ابتدای این مقاله می‌خوانیم: «ماه برخلاف حرکت عقربه‌های ساعت به دور زمین در چرخش است و تغییرات مداری آن باعث می‌شود صورت‌های مختلفی از آن
در هر 29 یا 30 روز از سال تکرار شود. به‌عبارتی، اهله ماه تغییرات تدریجی در ظاهر کره ماه‌اند که به‌دلیل چرخش قسمت‌های مختلف و روشن ماه در نیمکره رو به زمین روی می‌دهند.»
میرزایی، نویسنده مقاله در ادامه به تأثیر نیروی گرانشی ماه بر جزر و مد اشاره کرده است: «پایین آمدن و بالا رفتن سطح آب در اقیانوس و دریاها را به‌ترتیب جزر و مد می‌گویند. در هر شبانه‌روز دوبار مد و دوبار جزر روی می‌دهد. علت اصلی این پدیده نیروی گرانشی ماه و خورشید
است. به‌عبارتی در هر روز قمری یعنی مدت 24 ساعت و 50 دقیقه و زمان قرار گرفتن ماه در مقابل یک نصف‌النهار دوباره مد و دوباره جزر روی می‌دهد و زمان بین جزر و دو مد، 12 ساعت و 25 دقیقه است.
در اوایل و چهاردهم هر ماه قمری که ماه و خورشید در یک خط قرار می‌گیرند آثار گرانشی آن‌ها با هم جمع می‌شوند و جزر و مدها شدیدتر می‌شوند. در این جزر و مدها آب در زمان جزر از حالت عادی پایین‌تر و در زمان مد از حالت عادی بالاتر خواهد آمد. این جزر و مدها به جزر و
مد بهاری موسوم‌اند. از طرف دیگر در زمان تربیع اول و تربیع دوم هم که ماه و خورشید زاویه 90 درجه می‌سازند، شدت جزر و مدها به حداقل خود می‌رسند. این جزر و مد به جزر و مد نیپ (neap) معروف است.»
متن کامل این مقاله در فصل‌نامه رشد آموزش جغرافیا، شماره 103، تابستان 1392 منتشر شده است.