برای سنجش یادگیری و عملکرد تحصیلی هنرجو، از روش‌ها و ابزارهای متنوعی می‌توان استفاده کرد. یکی از این ابزارها آزمون انشایی مرکب از سؤال‌های انشایی است. یکی از مقالات فصل‌نامه رشد آموزش فنی‌وحرفه‌ای به این موضوع اختصاص دارد.
«نحوه استفاده از سؤال‌های انشایی در سنجش عملکرد تحصیلی هنرجویان» عنوان مقاله‌ای از
احمد شریفان کارشناس ارشد سنجش و اندازه‌گیری است که در فصل‌نامه رشد آموزش فنی‌وحرفه‌ای منتشر شده است.
در ابتدای این مقاله در تعریف و انواع سؤال‌های انشایی می‌خوانیم: «سؤال انشایی، سؤالی است که هنرجو ساختار آن را خودش برعهده دارد. او اندیشه‌ها و موضوعات لازم را انتخاب و سپس آن‌ها را با سازماندهی و عبارت‌پردازی خودش عرضه می‌کند.
در سؤال انشایی برخلاف بسیاری از انواع سؤال‌های عینی (بلی – خیر، صحیح – غلط، چندگزینه‌ای، جورکردنی و...) هنرجو به‌جای بازشناسی پاسخ درست از میان پاسخ‌های احتمالی، باید اطلاعات لازم را برای پاسخ دادن به سؤال به یاد آورد، آن‌ها را منظم کند، سازمان بدهد و بیان
کند. در واقع هنرجو در پاسخ دادن به سؤال انشایی تا حد زیادی آزادی عمل دارد.»
شریفان، در ادامه به انواع سؤال‌های انشایی اشاره کرده است: «معمولاً سؤال‌های انشایی به دو صورت محدود و گسترده پاسخ تهیه می‌شوند. در نوع اول یعنی سؤال‌های محدود پاسخ، هنرجو در نحوه سازمان دادن به مطالب و ارائه موضوع تا حدی محدود است زیرا هنرجو باید پاسخ سؤال
را بر مبنای الگویی تعیین‌شده از سوی طراح سؤال تهیه کند. در واقع هنرجو باید پاسخ خود را به موارد و مطالب مشخص و تعیین‌شده محدود سازد و در نحوه تنظیم و ارائه پاسخ از الگوی تعیین‌شده‌ای پیروی کند. در نوع دوم یعنی سؤال‌های گسترده پاسخ، هنرجو به پیروی از الگوی
مشخصی موظف نیست و در نحوه تنظیم و ارائه پاسخ، آزادی کامل دارد.»
در ادامه مقاله درباره مزایای این نوع از سؤالات آمده است:
* طراحی سؤال‌های انشایی از سؤال‌های عینی (به‌ویژه چندگزینه‌ای) آسان‌تر است.
* این نوع سؤال‌ها، بهترین نوع سؤال برای سنجش توانایی هنرجو در پرورندان جواب سؤال، سازمان دادن مطالب و بیان آن‌هاست.
* این‌گونه از سؤال‌ها توانایی تولید پاسخ‌ها را، به‌جای توانایی انتخاب پاسخ‌ها مورد سنجش قرار می‌دهند.»
متن کامل این مقاله در فصل‌نامه رشد آموزش فنی‌وحرفه‌ای، شماره 31، تابستان 1392 منتشر شده است.