در «رشد آموزش زمینشناسی»
در کتاب زمینشناسی سوم تجربی، مطالبی به اختصار در مورد ماگنتوسفر (مغناطکره) آورده شده است. فصلنامه رشد آموزش زمینشناسی در مقالهای بهصورت تفصیلی به این موضوع پرداخته است.
این مقاله به قلم فاطمه دوانی دبیر آموزشوپرورش منطقه کهریزک نوشته شده است. در ابتدای این مقاله میخوانیم: «زمین مانند آهنربایی قوی در اطراف خود یک میدان مغناطیسی ایجاد میکند. شعاع عمل این میدان محدود به هواکره نیست و تا فواصل دورتر گسترش
دارد. این میدان مغناطیسی به نام کاشف آن «کمربند وان آلن» نامیده میشود.»
دوانی در تعریف کمربند وان آلن آورده است: «محدودههایی از میدان مغناطیسی زمین که تشعشعات کیهانی را درون خویش محبوس میسازد و از برخورد آنها به سطح زمین جلوگیری میکند. این محدوده از ارتفاع حدود 800 کیلومتری زمین شروع شده و تا دهها هزار کیلومتر داخل فضا گسترش
یافته است.
«کمربند وان آلن» دو شکل چنبرهای است که با ذرات باردار پرانرژی بیشتر از پروتونها و الکترونهای پرانرژی احاطه شده است.
کمربند درونی در فاصله 3200 کیلومتری و کمربند بیرونی در فاصله 1600 کیلومتری زمین قرار دارد. این کمربندها با ذرات باردار، بارها، انرژی ها و جرمهای مختلف اشغال شدهاند.
غلظت ذرات در هر یک از این کمربندها از مرزی به مرز دیگر تفاوت دارد. فضای اطراف قطبها عملاً عاری از ذرات باردار است.»
فاطمه دوانی در ادامه مقاله به منشاء پیدایش ذرات تشکیل دهنده کمربندهای تشعشعی آورده است: «آنها از اعماق خورشید پرت شدهاند. زمین علیرغم فاصلهاش با خورشید، دقیقاً در خارجیترین منطقه اتمسفر آن قرار دارد. زیرا هر زمان که فعالیت خورشیدی زیاد میشود و به تعداد
ذرات منتشر شده از خورشید و نیز انرژی آنها افزوده میشود، تعداد الکترونها در کمربند تشعشعی دوم نیز افزایش مییابند و کمربند به طرف زمین فشردهتر میشود. درست مثل اینکه تحت فشار این ذرات، کمربند پیچ خورده است.»
متن کامل این مقاله در فصلنامه رشد آموزش زمینشناسی، شماره 73، تابستان 1392 منتشر شده است.