«سازوکار محرک تاریخ چیست؟» عنوان مقاله‌ای از فصل‌نامه رشد آموزش تاریخ است که در آن به دیدگاه هگل درباره تاریخ و فلسفه آن می‌پردازد.
شهناز مسلمی، دبیر تاریخ شهرستان‌های استان تهران این مقاله را به رشته تحریر درآورده است. در بخشی از این مقاله آمده است: «هگل از فیلسوفان مشهور آلمانی و از مهم‌ترین متفکران تاریخ غرب است. او از نخستین کسانی بود که به نوشتن تاریخ فلسفه مبادرت
ورزید و آثار او نفوذ نیرومندی بر متفکران دوره‌های بعدی داشت.
تاریخ انسانی سیری به سوی کمال روحی و معنوی دارد و در سیر تاریخ انسان‌ها غایت و مقصودی وجود دارد که وظیفه مورخ کشف آن است. این غایت از نظر هگل وصول به آزادی است. در سیر تاریخ به‌سوی آزادی مراحلی باید پیموده شود. در مرحله ابتدایی که شامل دولت‌های شرقی است، یک
نفر آزاد بوده و بقیه بنده و برده به‌شمار می‌رفته‌اند.
در مرحله دوم که دولت‌های یونان و روم قدیم را شامل می‌شود، تعداد افراد آزاد بیشتر بوده و بالاخره در مرحله آخر که شامل دولت‌های جدید اروپایی است، تعداد آزادان بیشتر است. جنگ در نظر هگل امری اجتناب‌ناپذیر است؛ زیرا دولت‌ها منافع متضاد دارند و برای رفع این تضادها
جنگ می‌کنند و تاریخ جهان پدید می‌آید.
در واقع سیر تاریخی هگل سیری خطی است که در آن امروز ما از دیروز بهتر است و فردایمان بهتر از امروز خواهد بود.»
متن کامل این مقاله در فصل‌نامه رشد آموزش تاریخ، شماره 49، زمستان 1391
منتشر شده است.