پایان سال تحصیلی نزدیک است و بار دیگر امتحانات. امتحان جایی است که ممکن است از ما اشتباه‌هایی سر بزند. البته فقط در امتحان نیست که اشتباه می‌کنیم، اشتباه بخشی از همه اجزای زندگی ماست؛ حتی عده‌ای می‌گویند ما تنها با اشتباه‌کردن است که یاد می‌گیریم. در آخرین بخش از این سلسله مطالب که در دوره اول از مجله رشد هنرجو منتشر شد، مدیریت اشتباهها را مرور خواهیم کرد.
چرا اشتباه‌های خود را نمی‌پذیریم؟ چون:
- برای خودمان قوانین خاصی وضع کرده‌ایم.
- دیگران را به خاطر اشتباه‌هایمان سرزنش می‌کنیم.
- درباره خودمان حرف‌های بی‌فایده می‌زنیم.
- روی انجام کارها به شیوه خودمان اصرار می‌کنیم.
- تصمیم‌گرفتن برایمان دشوار است.
- می‌خواهیم در هر کاری بهترین باشیم و آن را بیش از حد پیچیده می‌کنیم.
- برای انجام کار تا دقیقه 90 صبر می‌کنیم، چون می‌ترسیم کاری که انجام می‌دهیم، به اندازه کافی خوب نباشد.
- به اشتباهها بیشتر از بخش‌های خوب کار توجه می‌کنیم.
- بدون اینکه واقعاً تلاش کنیم، کار را رها می‌کنیم.
نگران یا دلواپس می‌شویم. غمگین می‌شویم. احساس گناه می‌کنیم. می‌ترسیم.
وقتی اشتباهی از ما سر می‌زند؟
دستپاچه می‌شویم. ناامید می‌شویم. عصبانی یا خشمگین می‌شویم.
این را به یاد بسپارید!
تغییر تفکر درباره اشتباهات می‌تواند احساسات انسان را تغییر بدهد.
فکرهای چالشی درباره افکار بهدردنخور، می‌تواند به ما کمک کند موقعیت‌های دشوار را مدیریت کنیم. برای مثال، تیمتان در مسابقه فوتبال یک بر صفر جلوست. مربی تیمتان در دقیقه 86 تعویض انجام می‌دهد و شما به‌عنوان دفاع وارد زمین می‌شوید. از موقعی که مربی شما را برای گرم‌‌شدن فرا می‌خواند، تفکر به دردنخوری سراغتان می‌آید: نکند گل به خودی بزنم و نتیجه مسابقه مساوی شود یا حتی ببازیم!
این فکر را به صورت مثبت به چالش بکشید: من داخل زمین می‌شوم، کرنری برای تیم ما به دست می‌آید و بعد از سانتر، من که به محوطه جریمه حریف آمده‌ام، آن را با ضربه سر به گل تبدیل می‌کنم.
انواع افکار بهدردنخور
1. افکار فاجعه‌آمیز: کتابی را که فردا باید امتحان بدهم، 200 صفحه است. از حالا تا زمان شروع امتحان فردا صبح، 20 ساعت وقت دارم. اگر اصلاً نخوابم و هر ساعت 10 صفحه بخوانم... ای داد! نمی‌شود، ولش کن.
افکار فاجعه‌آمیز پشت سر هم می‌آیند.
2. افکار سیاه و سفید: فرد تصور می‌کند همه چیز یا خیلی بد است یا خیلی خوب و هیچ حد وسطی را باور ندارد: خیلی بی‌دست وپا هستم. از من ریاضی‌خوان در نمی‌آید. مهارت اسپک‌زدن ندارم. از لحاظ جسمی ضعیفم. اصلاً من قدرت کار فیزیکی و حتی ظریف‌کاری ندارم.
در همه این وضعیت‌ها حالتی به چشم می‌خورد که هیچ‌گاه قابل تغییر نیست. برای مبارزه با افکار سیاه و سفید باید از افراط و تفریط دوری کنیم و مسائل را کمتر دائمی و همیشگی بدانیم.
انواع اشتباه
اشتباه به سه دلیل می‌تواند رخ دهد:
- اشتباه از روی فراموشی: فراموش می‌کنید دفتر تمرینتان را به مدرسه ببرید. فراموش می‌کنید سؤال‌های پاسخ‌داده‌‌شده در برگه امتحانی را با اصل ورقه سؤالات تطبیق دهید و مثلاً به جای 16 سؤال به 15 سؤال پاسخ می‌دهید. فراموش می‌کنید لقمه صبحانه، میان‌وعده یا ناهارتان را به مدرسه ببرید و...
- اشتباه از روی تصادف: به‌‌طور ناگهانی، به بساطی که دوستانتان در گوشه‌ای از حیاط مدرسه درست کرده‌اند و در حال خوردن صبحانه هستند، برمی‌خورید و غذاها و خوراکی‌های آن‌ها را زمین می‌ریزید. به کسی تنه می‌زنید و از او عذرخواهی نمی‌کنید. به احترام معلمتان که وارد کلاس شده است، از جا برنمی‌خیزید و ...
- اشتباه از روی بی‌دقتی: از شما خواسته شده است کاری را برای تکلیف درسی‌تان دوباره انجام دهید و با بی‌دقتی یادتان رفته است. دو درس تک‌زنگ دارید که یک هفته در میان یکی از آن‌ها دو ساعته و کامل تدریس می‌شود و شما از روی بی‌دقتی یادتان رفته است امروز نوبت کدام درس است که تکالیفش را انجام دهید و کتاب و دفترش را بیاورید و ...
هر وقت هر یک از سه دسته اشتباه را مرتکب شدید، یا روی کاغذ، یا در ذهن خود، یک «جدول سه بخشی من» تشکیل دهید و با پاسخ به هر سه بخش آن، رفتار خودتان را تحلیل کنید:
جدول سه بخشیِ من!
اشتباه من: ............................................................................................................
وقتی اتفاق افتاد، من:.........................................................................................
دفعه بعد، من:.......................................................................................................
تکمیل این جدول کمک می‌کند اشتباه‌های خود را به‌مرور کم کنید. روش‌های دیگر هم در مورد جبران اشتباه و کشف آن‌ها مفید است:
- به اشتباه‌های خود از جنبه و زاویه دیگری نگاه کنید و اگر عامل دخیل در اشتباه فرد دیگری است، به ماجرای اشتباه از زاویه دید او نگاه کنید.
- تلاش دوباره و کنار گذاشتن اشتباه‌های خودتان را از یاد نبرید.
- درباره اشتباه خود نقاشی کنید.
- درباره اشتباه خود داستان (خاطره، شعر و ...) بنویسید.
- سعی کنید بپذیرید اشتباه از سوی شما اتفاق افتاده است.
- سعی کنید عادی‌شدن هیچ اشتباهی را قبول نکنید. حتی عده‌ای معتقدند، اگر اشتباهها برایمان عادی شدند، در آینده ممکن است خطاهای بیشتری را به راحتی انجام دهیم.
- برای از میان برداشتن اشتباه‌هایتان به خودتان جایزه و پاداش بدهید.
تصمیم بگیرید رنج یا گنج
پیشرفت در کار و زندگی شخصی از خواسته‌های بسیاری از افراد است. کتاب پیش رو می‌کوشد به خوانندگان کمک کند روش‌های گرفتن تصمیم‌‌های بهتر بر مبنای نتایج را بیاموزد، و بداند چگونه باید کارها را اولویت‌بندی کند و کارهایی را که مجبور به انجامشان نیست انجام ندهد. ارزش زمان و چگونگی تأمین انرژی را بداند و راهکارهای اولویت‌بندی، برنامه‌ریزی، مدیریت وقفه‌ها و سازمان‌یابی برای مهارت‌های عملی زندگی را به‌کار گیرد.
نام کتاب: تصمیم بگیرید، رنج با گنج
نویسنده: استیو مک‌کلاتچی
مترجم: آیسان درویشی
ناشر: ابوعطا
سال نشر: 1396
شماره تماس ناشر: 02166121291
