هفتهی آخر بهمنماه سال 1398 بود. با همکارم که هر دو پایهی چهارم را تدریس میکردیم، برنامهریزیهایی کردیم تا عقبماندگیهای ناشی از تعطیلات پیشآمده به علت آلودگی هوای تهران را جبران کنیم. خیلی زود متوجه شدیم مدرسهها دو روز متوالی، برای مقابله با ویروس کرونا، تعطیل شدند. صحبتهایی شنیدیم که ممکن است این تعطیلات ادامه داشته باشند. با مسئولان مدرسه تصمیم گرفتیم در فضای مجازی گروههای کلاسی تشکیل دهیم. در روزهای اول تشکیل گروه، محتواهایی را که بهصورت ویدیو بود، درست کردیم تا درسهای گذشته مرور شود. این روند ادامه داشت تا مطمئن شدیم فعلاً راهی برای باز شدن مدرسهها وجود ندارد. کمکم تدریس را آغاز کردیم؛ با روشهای متنوع. تا دانشآموزان با انگیزه آموزشها را دنبال کنند. موضوعی که در ادامه برای ما اهمیت پیدا کرد، این بود که چطور وقتی دانشآموزان کنار ما نیستند، مطمئن شویم تمام مفاهیم را یاد گرفتهاند. ابتدا از آزمونهای آنلاین که با «گوگل فُروم» طراحی میکردیم، شروع شد که و اولیا دانشآموزان استقبال زیادی از آنها کردند. دانشآموزان وقتی آزمون میدادند و ارزشیابی نهایی خود را میدیدند، خوشحال میشدند. کار با رایانههای شخصی و تلفنهای همراه و تبلتها برای آموزش برای دانشآموزان تجربهی جدید و شیرینی بود.
اگر دانشآموزی سؤالی را بهطور صحیح پاسخ نداده بود، با پیام صوتی یا ویدیویی راهنماییاش میکردیم. نمونهی دیگری از ارزشیابیهای ما این بود که کاربرگهایی را در گروه قرار میدادیم تا پاسخ آن را برای ما بفرستند. دستهی دیگری از ارزشیابیهای ما در این دوران، فعالیتهای عملی، از جمله کشیدن نقاشیهایی با موضوع داده شده، ساخت ماکت و انجام آزمایش بود.
مدرسه هم از اواخر فروردین ماه سامانهی آموزش الکترونیک را در سایت مدرسه افتتاح کرد که در آموزش، از لحاظ سرعت، کیفیت و مشارکت بیشتر دانشآموزان، کمک زیادی به ما کرد.
ارزشیابی پایانی
زمانی رسید که ما کتابها را به پایان رسانده بودیم و تمامی درسها هم دور شده بودند. میخواستیم آزمونی بهعنوان ارزشیابی پایانی بگیریم که مطمئن باشیم خود دانشآموزان به سؤالات پاسخ میدهند و هم یاری اولیا در آنها اصلاً وجود ندارد. هدف این بود که در آن شرایط سخت که تمام خانوادهها بهگونهای به خاطر ویروس کرونا درگیر بودند، دانشآموزان به دور از نگرانی ارزیابی شوند و ما با خیال راحت سال تحصیلی را به پایان برسانیم.
ابتدا با همکارم دانشآموزانمان را به صورت سه یا چهار نفری گروهبندی کردیم. برای هر گروه یک ساعت را مشخص کردیم. در آن ساعت، دانشآموزان حضور پیدا کردند. میکروفون و دوربین آنها و آموزگار روشن بود تا ارتباط تصویری همزمان برقرار باشد. سپس انواع سؤالات دانشی، تحلیلی و کاربردی پرسیده شدند؛ حتی سؤالاتی داده شدند که دانشآموزان با هم بحث و گفتوگو میکردند و به نتیجه میرسیدند.
ارزیابی بهگونهای پیش رفت که تمام دانشآموزان در آرامش کامل به سؤالات پاسخ دادند. عملکرد دانشآموزان با دقت کامل ثبت شد و برای آنان که نیاز به تمرین بیشتر داشتند، برنامههای تحقق یادگیری در تابستان طرحریزی شد. از این شیوهی ارزشیابی میتوان در تمام پیامرسانهایی که قابلیت ارتباط تصویری همزمان چند کاربر با هم را دارند، استفاده کرد.
ما آموزگاران نتوانستیم پایان سال را در کنار دانشآموزان باشیم و با شادی از آنها خداحافظی کنیم. روزهای تلخی بود، اما درسهای زیادی گرفتیم. یاد گرفتیم انسانها آنقدر توانمندند که میتوانند در هر شرایطی، برای ادامهی زندگی تلاش کنند. یاد گرفتیم معلم در هر شرایطی به فکر دانشآموزانش است و آموزش را تعطیل نمیکند. یاد گرفتیم فناوری، اگر گاهی برای انسان ضررهایی داشته باشد، اما در شرایطی مثل زمان کرونا به ما کمک میکند.