از پنجاهمین جشنواره بین‌المللی فیلم رشد چه خبر؟
با لطف و عنایت خداوند متعال و نیز حمایت مسئولان محترم سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی آموزشی، با وجود همه محدودیت‌های کرونایی، نیروی انسانی، مسائل مالی و همکاری‌نکردن بعضی از حامیان سال‌های قبل، پنجاهمین دوره این جشنواره کهن اول مهرماه 1399 کلید خورد و 29 بهمن‌ماه به پایان رسید.
چرا دریافت آثار این‌قدر دیر آغاز شد؟ سال‌های قبل مراسم اختتامیه در آبان‌ماه برگزار می‌شد. درست است؟
بله. سال قبل مراسم افتتاحیه و اختتامیه از 24 آبان تا 1 آذرماه برگزار شد، اما از آنجا که ویروس کرونا در سال 99 گسترش بیشتری پیدا کرد و همه‌جا در اجرایی‌کردن برنامه‌های سال جاری تغییرات عمده‌ای به وجود آورد، جشنواره بین‌المللی فیلم رشد نیز از این تغییرات مستثنا نبود. در نتیجه، به‌ناچار تصمیم‌گیری‌های لازم در خصوص برگزاری پنجاهمین جشنواره بین‌المللی فیلم رشد با تأخیرات چندماهه روبه‌رو شد.
بنابراین چه ضرورتی در برگزاری دوره پنجاهم بود؟
یکی از دلایل تأخیر چندماهه اعلام فراخوان جشنواره پنجاهم هم همین نکته بود. تصمیم‌گیری در این مورد که امسال دوره پنجاهم برگزار شود یا خیر، برای شورای سیاست‌گذاری جشنواره کمی سخت بود. به‌راحتی نمی‌شد از کنار این موضوع گذشت. از طرف دیگر، رویدادی فرهنگی و هنری با 49 سال سابقه را نمی‌شد متوقف کرد؛ هرچند شیوع ویروس کرونا محدودیت‌های زیادی را برای برگزاری این جشنواره ایجاد کرده بود.
با این حال، پس از چند جلسه نشست و گفت وگو با اصحاب اندیشه و دست‌اندرکاران گذشته این جشنواره کهن، شورای سیاست‌گذاری جشنواره در اواخر تیر ماه تصمیم به برگزاری جشنواره پنجاهم گرفت و بلافاصله با تعیین دبیر جشنواره پنجاهم، فعالیت‌های مقدماتی جشنواره آغاز شد. در خصوص ضرورت برگزاری جشنواره هم باید به این نکته مهم اشاره کنم که هدف نهایی و غایی جشنواره فیلم رشد شناساندن و معرفی فیلم‌های علمی، آموزشی و تربیتی به جامعه تعلیم‌وتربیت است. یعنی هدف این جشنواره با سایر جشنواره‌های ملی و بین‌المللی به‌وضوح مغایرت دارد و ما در برگزاری آن اهداف فرهنگی‌ـ آموزشی وزارت آموزش‌وپرورش را دنبال می‌کنیم، نه اهداف تجاری و اقتصادی را.
در نتیجه، درست است که امسال تغییراتی در اجرای جشنواره داشتیم و مثلاً برخلاف سال‌های گذشته، فیلم‌ها در سینما فلسطین و سایر مراکز آموزشی اکران نشدند، اما تلاش خواهیم کرد از طریق شبکه ملی رشد تعدادی از آثار برتر و فاخر امسال را برای بهره‌برداری علمی، آموزشی و تربیتی در دسترس دانش‌آموزان، معلمان و اولیا قرار دهیم و از این طریق گام مؤثری در تکمیل بسته‌های آموزشی مدرسه‌ها برداریم.
با توجه به این وضعیت کرونایی، استقبال فیلم‌سازان از جشنواره فیلم رشد امسال چگونه بود؟
مسلم است با توجه به شرایط بسیار سختی که از اسفندماه 98 در کل دنیا، از جمله ایران، به وجود آمد، امسال پیش‌بینی ما هم این بود که ممکن است تعداد آثار دریافتی دبیرخانه امسال کمتر از سال‌های قبل باشد. اما این موضوع در بخش‌های دانش‌آموزی و معلمان چندان تفاوتی با سال‌های قبل نداشت. همانطور که می‌دانید، جشنواره فیلم رشد هر سال در دو بخش ملی و بین‌المللی برگزار می‌شود. بخش ملی شامل دانش‌آموزی، معلمان و دانشجو معلمان است و بخش بین‌الملل شامل همه فیلم‌سازان حرفه‌ای و نیمه‌حرفه‌ای ایران و کشورهای جهان. با توجه به اینکه دانش‌آموزان و معلمان فیلم‌ساز از مهرماه 98 فعالیت‌های تولید فیلم را شروع کرده بودند، در نتیجه در این دو بخش کاهش چندانی در آثار دریافتی نداشتیم. در بخش بین‌الملل هم، علاوه بر داخل کشور، کمیته جذب آثار خارجی از همان روزهای نخستینِ دریافت مجوز برگزاری جشنواره،فعالیت خود را آغاز کرد و خدا را شکر مشکلی در بحث جذب آثار نداشتیم.
یعنی در خصوص جذب آثار از نظر کمی کاهش داشتید یا افزایش؟
با وجود تصوری که می‌رفت، ما نه‌تنها کاهش تعداد اثر نداشتیم، بلکه افزایش هم داشتیم. اگر به آمار جشنواره پنجاهم مراجعه کنید، امسال در بخش ملی 166 فیلم در بخش معلمان و دانشجو معلمان و 245 فیلم دانش‌آموزی داشتیم که نسبت به دوره چهل و نهم بیشتر است. همچنین، در بخش بین‌الملل هم 3250 فیلم ایرانی و خارجی جذب شد که 2110 فیلم آن متعلق به کشورهای خارجی بوده است.
هیئت انتخاب جشنواره پنجاهم نسبت به هیئت انتخاب دوره‌های گذشته تفاوت خاصی داشت؟
تا اندازه‌ای بله. حداقل می‌توانم بگویم، در دوره‌های 47،48 و 49 نقش کارشناسان آموزشی و محتوایی نسبت به دوره‌های قبل کمی کمرنگ‌تر شده بود که ما امسال سعی کردیم نقش کارشناسان دفترهای تألیف کتاب‌های درسی را در هیئت انتخاب آثار پررنگ‌تر کنیم. یعنی ما از دو گروه هفت‌نفره از دفترهای نظری و فنی‌حرفه‌ای در بخش ملی دعوت به همکاری کردیم و 14 نفر از آن‌ها در انتخاب فیلم‌ها در کنار اعضای هیئت انتخاب جشنواره پنجاهم بودند. از این طریق تلاش کردیم فیلم‌هایی را که با محتواهای کتاب‌های درسی و اسناد بالادستی آموزش‌وپرورش ارتباط نزدیک‌تری دارند، شناسایی کنیم تا جنبه‌های کاربردی آثار راه‌یافته به بخش مسابقه، بهره بیشتری داشته باشند. البته این بدان معنا نبود که به جنبه‌های هنری و تکنیکی آثار توجهی نداشته باشیم، بلکه هر دو جنبه، یعنی هم محتوا و هم تکنیک، را در آثار مد نظر قرار دادیم.
جشنواره بین‌المللی فیلم رشد در طول سال‌های گذشته تمهیدات خاصی هم برای تقویت بخش‌های دانش‌آموزی یا معلمان فیلم‌ساز داشته است یا خیر؟
ورود دانش‌آموزان فیلم‌ساز به بخش مسابقه و حضورشان در ایام برگزاری جشنواره، برای بهره‌برداری از کارگاه‌ها و دیدار با داوران ایرانی و خارجی، غنیمت است و خود دانش‌آموزان از این نظر اعتمادبه‌نفس بیشتری پیدا می‌کنند و این نقطه آغازی می‌شود برای نگاه جدی‌تر به عرصه فیلم‌سازی و آن‌ها را آماده می‌کند برای ادامه تحصیل در رشته‌های هنری دانشگاه‌ها، از جمله رشته‌های فیلم‌سازی.
در بخش معلمان فیلم‌ساز هم هر ساله دغدغه‌های ارائه خدمات بیشتر و بهتر وجود داشته است، اما امسال، همزمان با آغاز فعالیت‌های پنجاهمین جشنواره فیلم رشد، اتفاق خاص و بهتری افتاده است که مختص به این دوره از جشنواره است و در دوره‌های پیشین وجود نداشته است. آن هم تأسیس باشگاه معلمان فیلم‌ساز کشور است که طرح آن از اواخر مردادماه سال 1399 کلید خورد و به‌طور همزمان با جشنواره فیلم رشد در حال فعالیت و ریل‌گذاری است.
لطفاً بیشتر توضیح بدهید چه شد که به فکر راه‌اندازی چنین باشگاهی افتادید؟
خب، همانطور که می‌دانید، جشنواره بین‌المللی فیلم رشد سال‌هاست میزبان آثار معلمان فیلم‌ساز سراسر کشور است و امسال نیز در پنجاهمین دوره این جشنواره کهن، هجدهمین دوره معلمان فیلم‌ساز نیز برگزار شد.
این حضور چشمگیرِ هر ساله معلمان در جشنواره فیلم رشد، ما را بر آن داشت که طرح باشگاه معلمان فیلم‌ساز را کلید بزنیم و نسبت به ساماندهی و شناسایی معلمان هنرمند که از جمله سرمایه‌های بزرگ وزارت آموزش‌وپرورش هستند، کمر همت ببندیم. از این رو، با راه‌اندازی این باشگاه درصدد هستیم ضمن بهره‌برداری از ظرفیت هنری معلمان توانمند در رشته‌های گوناگون هنری، از جمله فیلم‌سازی، عکاسی، گرافیک و نویسندگی، با تولید آثار فاخر و تأثیرگذار، در تکمیل بسته‌های آموزشی گام‌های بلندتری برداریم. معتقدیم با کمک و همراهی همین معلمان هنرمند می‌توانیم به موفقیت‌های بیشتری دست پیدا کنیم.
از این رو، به‌عنوان اولین مرحله از اجرای طرح باشگاه معلمان فیلم‌ساز، شناسایی و ساماندهی فرهنگیان محترم فیلم‌ساز در دستور کار قرار گرفته است تا همزمان با برگزاری پنجاهمین جشنواره بین‌المللی فیلم رشد از حضور حداکثری معلمان فیلم‌ساز در جشنواره امسال بهره‌مند شویم.
و حالا در باشگاه معلمان فیلم‌ساز قرار است چه کارهایی انجام شود و چه اهدافی را دنبال کنید؟
اولین قدم در این باشگاه، شناسایی و ساماندهی معلمان فیلم‌ساز بود که آغاز شده و به‌زودی مشخصات معلمان فیلم‌ساز سراسر کشور در سامانه‌ای با همین نام بارگذاری خواهد شد. معلمان هنرمند فیلم‌ساز در این سامانه ورود پیدا می‌کنند و مشخصات، رزومه هنری و نمونه آثار خود را به اشتراک خواهند گذاشت.
از دیگر اقدامات این باشگاه، درجه‌بندی آثار هنری معلمان و اعطای گواهی‌نامه به آنان خواهد بود که براساس این گواهی‌نامه‌ها، در استان‌های محل خدمت خود، فعالیت‌هایی را انجام خواهند داد. حمایت‌های معنوی و در حد امکان مادی از تولید آثار جدید معلمان در دستور کار این باشگاه است. اختصاص کد تخصصی ضمن‌خدمت به آثار هنری معلمان، حمایت از آثار مکتوب و قابل چاپ معلمان، و واگذاری برخی از پروژه‌ها به معلمان هنرمند، از جمله تولید فیلم‌های علمی، آموزشی و تربیتی، از دیگر اهداف باشگاه معلمان هنرمند کشور است که ان‌شاءا... در طول یک سال آینده سعی خواهیم کرد بیشتر این اهداف را در صورت اختصاص بودجه‌های لازم عملیاتی کنیم.
در خصوص اطلاع‌رسانی به معلمان فیلم‌ساز، برای عضویت در این باشگاه اقداماتی هم انجام داده اید؟
بله. انجام شده است. ما هم‌اکنون در هر استان یک نفر همکار تحت عنوان رابط معلمان فیلم‌ساز آن استان داریم که ابلاغ یک‌ساله در این خصوص دریافت کرده است. 32 نفر همکار علاقه‌مند و آشنا با معلمان فیلم‌ساز، از چند ماه قبل فعالیت شناسایی معلمان فیلم‌ساز را آغاز کرده‌اند و تا به حال حدود 700 نفر معلم علاقه‌مند و آشنا به هنر فیلم‌سازی، توسط رابطان محترم استان‌ها شناسایی شده‌اند که تعدادی از آن‌ها امسال برای نخستین‌بار در جشنواره فیلم رشد نیز شرکت کرده و به بخش مسابقه نیز راه یافته‌اند. به امید خدا، به‌زودی مشخصات و نمونه آثار همه این 700 نفر در سامانه معلمان فیلم‌ساز ثبت خواهد شد و با برگزاری کارگاه‌های آموزشی و اقداماتی از این قبیل، زمینه‌های ارتباط و تعاملات بیشتر این گروه از معلمان فیلم‌ساز با یکدیگر و نیز با حوزه ستادی و اداره کل استان‌ها فراهم خواهد شد.