یکی از آسان‌ترین راه‌های ارتباط دانش‌آموزان با طبیعت، باغبانی است. دانش‌آموزانی که از نخستین سال‌های زندگی‌شان شاهد باغبانی پدر و مادرشان بوده‌اند یا خود به باغبانی پرداخته‌اند، از سلامت روانی بالاتری برخوردارند و در بزرگ‌سالی نیز ارتباط مثبت‌تری با محیط برقرار می‌کنند. باغبانی برای دانش‌آموزان از علومی است که در تمام دنیا علاقه‌مندان بسیاری دارد و متخصصان، سفارش زیادی نسبت به آن دارند که اثرات آن عبارتند از:
• کودک فرصتی برای ارتباط با خودش پیدا می‌کند و آرامش روانی‌اش نیز بیشتر می‌شود. بر همین اساس، تمرکز زیادی و استرس خنثی می‌شود. امروزه از باغبانی به‌عنوان روشی درمانی برای کودکانی که مورد آزار قرار گرفته‌اند استفاده می‌شود. از جمله مزایای باغبانی عبارت‌اند از:
• خلاقیت کودک شکوفا می‌شود؛
• حس ارزشمندی افزایش می‌یابد؛
• کودک با طبیعت و محیط هماهنگ می‌شود؛
• کودک به رابطه علت و معلولی میان عناصر طبیعت پی می‌برد؛
• هدفمند بودن فعالیت باعث اشتیاق بیشتر و پیگیری می‌شود؛
• همه اعضای بدن فعالیت می‌کنند (پنج حس انسان فعالیت دارند)، نه تنها انگشتان؛
• صبر دانش‌آموزان برای رسیدن به هدف بیشتر می‌شود؛
• فضای مناسبی برای کار گروهی در اختیار می‌گذارد؛
• شبیه‌سازی زندگی است (دانش‌آموزان در حال مشاهده تبدیل‌شدن دانه به درخت، با زندگی و حیات و روند رشد موجودات زنده آشنا می‌شوند و قدردانی از زندگی و عشق به حیات را از طریق شبیه‌سازی زندگی با نیازهای گیاه و نیازهای انسان یاد می‌گیرند)؛
• کودک احساس مسئولیت بیشتری پیدا می‌کند؛
• کودک پس از شرکت در برخی فعالیت‌های باغبانی، نگرش مثبت‌تری نسبت به بیشتر خوردن میوه‌ها و سبزی‌ها پیدا می‌کند؛
• در مقایسه با دانش‌آموزانی که به درس علوم فقط به‌طور تئوری می‌پردازند، در آزمون‌های علمی مدرسه نمره بالاتری می‌آورد؛
• مهارتهای درون‌فردی کودک رشد می‌یابند؛
• مهارتهای اجتماعی و رفتاری بهبود پیدا می‌کنند؛
• حس تقدیر و احترام به طبیعت به کودک آموخته می‌شود. این حس تا سنین بزرگ‌سالی ادامه پیدا می‌کند؛
• مهارتهای زندگی، از جمله همکاری با گروه‌ها و درک خود بهبود می‌یابد؛
• دانش تغذیه‌ای و آگاهی کودکان در مورد مزایای خوردن میوه‌ها و سبزی‌ها (تنظیمات خوردن سبزی) بیشتر می‌شود.
• در باغبانی علوم به‌طور غیرمستقیم به دانش‌آموز آموزش داده می‌شود؛ از جمله: شگفتی‌های علم مانند چرخه زندگی گیاه و نقش انسان در محیط‌زیست؛
• در آموزش علوم طبیعی، اجتماعی، ریاضی، هنر و تغذیه مزایای آموزشی دارد؛
• بین دانش و احساسات ارتباط برقرار می‌کند؛
• حفاظت از محیط زیست را در پی دارد؛
• سرپرستی محیط زیست (آب، چرخه انرژی و حیات، زنجیره غذایی) را الهام‌بخشی می‌کند؛
• کودک را با کلیه مراحل پرورش و نگهداری گل و گیاه، از مرحله آماده‌سازی محیط، کاشت، تکثیر و ازدیاد، آبیاری، کنترل‌های محیطی، کنترل آفات و بیماری‌ها، و تغذیه گیاهی آشنا می‌کند.
فعالیت کشاورزی و باغبانی دانش‌آموزان در فضای گلخانه
باغبانی از جمله فعالیت‌هایی است که می‌تواند توانایی‌های متعددی را در دانش‌آموزان تقویت کند و بهانه خوبی برای آموزش موضوعات گسترده به آن‌ها باشد. البته بستر مناسبی هم برای آموزش مهارتهای متنوع فراهم کند. برخی از فایده‌های باغبانی با دانش‌آموزان را به‌صورت خلاصه می‌توان این‌طور در نظر گرفت:
• باغبانی از جمله فعالیت‌هایی است که تمام حواس دانش‌آموزان را درگیر و به رشد آن‌ها کمک می‌کند.
• آشنایی با سبزی‌ها می‌تواند دانش‌آموزان را به استفاده بیشتر از آن‌ها تشویق کند و به‌نوعی سالم‌خوری را در آن‌ها تقویت کند.
• کارهای باغبانی نیازمند استفاده از انگشتان است. این موضوع می‌تواند به افزایش هماهنگی بین دست و چشم منجر شود.
• مشاهده رشد گیاهان می‌تواند موضوعات خیلی خوبی در حوزه زیست‌شناسی و حتی شیمی در اختیار شما قرار دهد تا با کودکتان در آن‌باره صحبت کنید.
• انواع اندازه‌گیری و شمارش از جمله موضوعات مرتبط با ریاضی هستند که در باغبانی مورد نیازند و می‌توانند تمرین خوبی برای دانش‌آموزان تلقی شوند.
• انجام فعالیتی مشترک بین والدین و کودکان و تعقیب هدفی مشترک، می‌تواند به تقویت روابط منجر شود.
• دادن مسئولیت آبیاری گیاهان به دانش‌آموزان، یک فعالیت خوب برای تمرین مسئولیت‌پذیری در آن‌هاست.
• توجه دادن دانش‌آموزان به موضوعات مرتبط با حفظ محیط‌زیست یکی دیگر از حوزه‌هایی است که با باغبانی می‌توانیم به آن دست پیدا کنیم.
• تمرین صبر یکی دیگر از مهارت‌هایی است که در زمان باغبانی تقویت می‌شود.
• دستیابی به نتیجه مطلوب در باغبانی نیازمند برنامه‌ریزی و نظم است.
سال‌های ابتدایی دبستان
برای آموزش موضوعات مرتبط با زیست‌شناسی، شیمی یا اهمیت حفظ محیط‌زیست، این بازه سنی زمان بسیار مناسبی است. کودکان پس از آموزش موارد مرتبط با رعایت بهداشت، می‌توانند به‌تنهایی نیز برخی فعالیت‌ها را انجام دهند و البته توان پذیرش مسئولیت آبیاری و رسیدگی به گیاهان تحت نظارت را دارند.
در کنار باغبانی، از موضوعات مرتبط مانند آشنایی با حشراتی که در باغچه زندگی می‌کنند یا استفاده از آب خاکستری در باغبانی نیز می‌توان در برنامه‌ها استفاده کرد. آب خاکستری یا آب بازیافتی آبی است که قابل نوشیدن نیست، اما برای مواردی چون باغبانی قابل استفاده است؛ مانند آبی که میوه‌ها با آن شسته شده‌اند.
نیمه دوم سال‌های دبستان
احساس داشتن کنترل و اعمال نظرات شخصی در این گروه سنی اهمیت زیادی دارد. پس برای برنامه‌ریزی درباره فعالیت‌ها، نظرات آن‌ها جدی گرفته شود.
با توجه به افزایش مهارت‌ها در این گروه سنی، حتی می‌توان آن‌ها را به تولید محصول در باغچه خانه یا گلدان تشویق کرد و سپس محصولاتشان را از آن‌ها خرید یا به فروش رساند.
فعالیت‌هایی که برای ساخت گلخانه آموزشی مدرسه انجام گرفتند:
• شناخت فضای مناسب ایجاد گلخانه در فضای پشت حیاط مدرسه. این فضا محل دپوی وسایل دورریختنی و مستعمل مدرسه شده بود؛
• اسقاط وسایل مستعمل فضای مدنظر برای گلخانه و ارجاع به اداره متبوع؛
• طراحی و مهندسی و ساخت گلخانه در فضای موجود؛
• تجهیز فضای داخلی گلخانه مانند سیستم برق، گرمایشی، نصب تابلوهای آموزشی، تخصیص میز و صندلی مناسب گلخانه، تهیه بنر و پوسترهای آموزشی و نصب آن در فضای گلخانه؛
• تجهیز امکانات فنی و کاربردی مانند تهیه بسترهای کشت، گلدان‌های حاوی انواع گل برای آموزش مراحل کاشت، تکثیر و نگهداری گیاه، تهیه کود و سم بیولوژیک به‌منظور کنترل و مبارزه با آفات و بیماری‌های احتمالی و تهیه ابزار باغبانی (بیلچه، قیچی باغبانی، آبپاش و...)؛
این گلخانه قابلیت آموزش دانش‌آموزان تمامی دوره‌های تحصیلی را داراست.