سرآغاز
اولین محیط آموزشی و پرورشی رسمی معرفی شده به ما مدرسه است. مدرسه سازمان و نهاد بسیار مهمی است که اجتماع آن را بهوجود میآورد تا زمینه رشد و توسعه فراگیرندگان را مهیا کند. مدارس در توسعه فراگیرندگان جهت تبدیل شدن به انسانهایی خوب، نقش مهمی ایفا میکنند. در مدرسه است که استعداد فراگیرندگان شناخته میشود و پرورش مییابد (اوک، ۲۰۱۳). آموزش کودکان در شبکهای از روابط اجتماعی و تعاملات میان معلمان، دانشآموزان و معلمان، و دانشآموزان بهصورت رسمی و غیررسمی صورت میپذیرد. مدارس، فضاهای سازمانی و رسمی برای اجتماعی از یادگیرندگان، یعنی معلمان و دانشآموزان هستند (شورای ملی تحقیقات آموزشی، ۲۰۰۵). اگر مغز محیط درونی یادگیری برای دانشآموز محسوب شود، مدرسه را میتوان محیط بیرونی یادگیری او در نظر گرفت که به همان اندازه تأثیرگذار است. محیط مدرسه مطمئناً به برقراری تعادل انرژی در زندگی کودکان کمک میکند (انجمن سلامت مدارس آمریکا، ۲۰۱۳). هنگامی که والدین فرزندان خود را به مدرسه میفرستند، این کار را با اعتماد زیادی نسبت به مسئولان مدرسه انجام میدهند و همیشه امیدوارند که به اعتمادشان خدشهای وارد نشود؛ بنابراین، مسئولیت مهم مدرسه محافظت از این اعتماد است. هر کودک در کلاس درس، تمام دنیای والدینش است. مدرسه باید مکانی امن برای یادگیری و بازی کردن همه دانشآموزان باشد و این وظیفه هر معلم و مدیری است که از امنیت آن اطمینان حاصل کند (کومار، ۲۰۱۶). کودکان با رفتن به مدرسه از احساس آسودگی و راحتی خانه جدا میشوند. مدرسه بهسرعت کودکان را با محیط آموزشی سازگار میکند و در نهایت این احساس را به آنها میدهد که خانه دومشان است. در خانه، والدین به کودکان خود عشق و محبت مادرانه، پدرانه و احساس تعلق میدهند. همچنین، کودکان دلگرم به آناند که والدین بهعنوان حامی در کنارشان هستند (ایزی بیسیک، ۲۰۱۷). هرچه دانشآموزان در محیط یادگیری راحتتر باشند، یادگیری برایشان سادهتر خواهد شد. آسودگی و راحتی در مدرسه ترکیبی از عوامل مختلف نظیر فضای فیزیکی مناسب و کافی، کنترل سر و صدا، نور، درجه حرارت و دمای مناسب و عوامل بهداشتی، ملاحظات جسمی، عاطفی و فکری و محیط روانی اجتماعی سالم است. دانشآموزان تازهوارد به مدرسه احساس میکنند که معلمان مانند والدینشان هستند. معلمان نسبت به دانشآموزان خود مهربانی و شفقت نشان میدهند و مانند والدین، آنها را به کار و تلاش مضاعف و کسب موفقیتهای تحصیلی تشویق میکنند. تشویق کردن، اعتماد به نفس بچهها را در مدرسه ارتقا میدهد. آنها همچنین اخلاق و منش خوب را در مدرسه یاد میگیرند. معلمان هنر پاسخگویی را نیز همانند والدین به دانشآموزان خود میآموزند. بنابراین، در مدرسه کودکان احساس میکنند که در خانه هستند و مشاهده میکنند که معلمان چطور مانند والدین به آنها توجه دارند. همانگونه که در خانه، والدین برای محافظت فرزندانشان از خطرات تلاش میکنند، در مدرسه نیز معلمان دانشآموزان را از قلدری سایر دانشآموزان و صدمات دیگر محافظت میکنند و این احساس را در آنان به وجود میآورند که والدینشان در اطراف آنها هستند (ایزی بیسیک، ۲۰۱۷). برای ایجاد احساس علاقه و رغبت در دانشآموزان و جلوگیری از بروز احساس فرار و خلاصی از مدرسه باید مسیری صحیح را برگزید و دست به کار شد. باید با تدبیر و چارهجویی، کاری کرد که علاقه به مدرسه و دوست داشتن آن در اولویت دانشآموزان قرار گیرد. با در نظر داشتن این هدف، راهکارهایی را برگزیدهایم که میل به ماندن در مدرسه را تقویت میکنند.
راهکار رنگی اول
کلاسهای درسی که بدون استفاده بودند، به فضاهایی چون اتاق مطالعه و مشاوره تبدیل شدند. برای طراحی این فضاها از موادی مانند کاغذهای رنگی و میز و نیمکتهای مازاد در مدرسه استفاده گردید. کتابهای داستان گروه سنی مربوطه نیز تهیه شد و تقدیم گردید. نمونههایی از فضاهای ایجاد شده، در تصاویر زیر قابل رویت میباشد.
فضایی که در راهرو قرار داشت، و مورد استفاده مفید قرار نگرفته بود، بدین صورت برای مطالعه دانشآموزان طراحی شد:
راهکار رنگی دوم
راهرو و تابلوی آموزشی با هدف ارضای حس زیباییشناسی با مضمون طبیعت، علوم، ریاضیات، شیمی، فیزیک و... زیباسازی شدند. زیبایی محیط کار یکی از عوامل بسیار مهمی است که باعث کاهش رفتارهای ناهنجار میشود.
نتیجهگیری
هرچه اشتراکات بین خانه و مدرسه افزایش یابد، احساس راحتی و احساس تعلق دانشآموزان به مدرسه بیشتر خواهد شد. امروزه تغییر تعریف مفهوم مدرسه نشان میدهد که دیگر، وظیفه مدارس محدود به ارائه خدمات آموزشی نیست بلکه در کنار آن خدمات رفاهی نیز دارای اهمیت است؛ چرا که میل به ماندن و علاقه و پیوند بین دانشآموزان و مدرسه را قویتر میکند.
در سالهای اخیر، شاهد تغییرات سریع اجتماعی و فرهنگی، پیشرفتهای خارقالعاده در فناوری ارتباطات و اطلاعات در مدارس بودهایم. این عوامل به شکل دادن فرایند آموزش و تغییرات ایجاد شده در انتظارات ما نسبت به محیط یادگیری، کمک کردهاند. هرچه دانشآموزان در محیط یادگیری راحتتر باشند، یادگیری سادهتر خواهد شد. محیط یادگیری مناسب و مطلوب ضمن ایجاد انگیزه و لذت یادگیری، فرایند یادگیری را تسهیل میکند و آمادگی یادگیری را به میزان قابل توجهی افزایش میدهد. مسیر رسیدن به مدرسه به عنوان «خانه دوم»، با استفاده از راهکارهای علمی متنوع، متعدد و متناسب با شرایط بومی، منطقهای، فرهنگی و اجتماعی امکانپذیر خواهد بود. توجه به پدیده زیبایی در محیط آموزشی علاوه بر ارضای حس زیباییشناسی، امید، پویایی (تحرک) و شادی را تقویت میکند. در نظر داشته باشیم که مدرسه خاکستری افسردگی و خمودگی را افزایش میدهد. بر اساس آنچه گفته و انجام شد، خدمات رفاهی در مدرسه، زدودن خاکستریهای مدرسه و ... توصیه میشود؛ زیرا تغییرات مثبتی در رفتارهای دانشآموزان ایجاد میکند و رفتارهای ناهنجار را کاهش میدهد.
منابع
1. American School Health Association (2013). The WellnessImpact: Enhancing Academic Success through Healthy School Environments.Unpublished Rport of GENYOeUthFoundation.Available from: www.GENYOUthFoundation.org.
2. Essaybasics (2017). School Is My Second Home, Essay Sample. https://blog.essaybasics.com/school-is-my-second-home-essay-sample.
3. Kumar, Amit (2016). SCHOOL-THE SECOND HOME.
https://buddymantra.com/school-second-home/
4. National Council of Educational Research and Training(2005). National Curriculam Framework 2005. www.ncert.nic.in
5. Oak Manali (2013). Why is Education So Important? available at: http://www.buzzle.com