تدریس شیرین کلام وحی: گفت وگو با مصطفی اینانلو، مسئول مدارس امین مرکز استان تهران
۱۳۹۹/۰۲/۱۶
آموزش قرآن کریم از زمان نزول کلام وحی بر پیامبر گرامی اسلام(ص) تا امروز، در طول زمان و در سرزمینهای مختلف همچنان ادامه یافته است و این مسیر تداوم دارد. معلمان و مربیان هر یک به طریقی کار آموزش کلام وحی را دنبال میکنند. برای این آموزش، تاکنون کتابها و جزوههای متعدد و متنوعی نوشته شده و مورد استفاده قرار گرفته است. در این شماره به سراغ یکی از معلمان و مربیان آموزش قرآن کریم رفتهایم که مسئول مدارس امین مرکز استان تهران است. مدارس امین نام طرحی است که در آن افراد مبلّغ زیر نظر معاونت تبلیغ حوزههای علمیه در مدرسه به فعالیتهای قرآنی میپردازند. گفتوگو با مصطفی اینانلو را در ادامه میخوانید.
در چه شاخهای از آموزش قرآن فعال هستید؟ روخوانی، قرائت یا ...؟
روخوانی و تجوید و کمی قرائت.
خودتان در کجا آموزش دیدهاید؟
در مؤسسه قرآنی نشر معارف اسلامی و حوزه علمیه تهران.
اصولاً بچهها از چه سن و سالی میتوانند فراگیری قرآن را آغاز کنند؟
از ده سالگی.
روش شما در آموزش قرآن چگونه است؟
بیان آیات زیبای قرآن با جذابیت خاص مثل داستانهای حضرت یوسف و آیات بهشت. بعد، مطالعه و تحقیق مختصر بچهها با ارائه کنفرانس در کلاس، شنیدن این آیات پرمعنا و عمیق با لحن زیبا و دستگاههای قرائتی توسط استادان برتر نظیر منشاوی و مصطفی اسماعیل در جهت انس گرفتن بچهها با آیات، چسباندن آیات در اطراف کلاس و حفظ بعضی آیات خاص. بعد، آرام آرام میرویم به سراغ تجوید و روخوانی با ارائه درسنامه. مشارکت خود بچهها به جذابیت کلاس میافزاید و همچنین پخش فیلم با موضوع آیات قرآن مثل آفرینش، مباحث علمی و....
چطور میتوان در آموزش قرآن جذابیت ایجاد کرد تا مخاطبان هم یادگیری بهتر و ماندگارتری داشته باشند و هم با ذوق بیشتری فراگیری را در آینده ادامه بدهند؟
با مشارکت دادن بیشتر بچهها و مسئولیت دادن به آنها برای آماده کردن کلاس، از حضور و غیاب گرفته تا تهیه جزوهها و خرید هدایا و پذیرایی از کلاسها، آشنایی با قرآن و نشان دادن زیباییهای قرآن. یکی با لحن زیبا یکی با کار علمی یکی با تحقیق داستانها و ... یکی با هدیه، یکی با بازی در کنار کلاس قرآن و ....
آیا جزوه آموزشی خاصی برای این کار دارید یا از کتابهای آموزشی موجود در بازار استفاده میکنید؟
هم جزوه تجوید داریم هم کتابهای متداول قرآنی.
شما روخوانی و تلاوت قرآن را با کدام سورهها آغاز و با بچهها تمرین میکنید؟ مثال شما شاید بتواند به خوانندگان مجله کمک کند تا در تمرین با فرزندانشان موفقتر باشند.
سؤال بسیار خوبی است. ما آموزش را معمولاً با گروهی از سورهها شروع میکنیم و سپس با گروهی دیگر ادامه میدهیم.
یک گروه سورههایی مثل سوره یوسفاند که جنبه داستانی دارند. بچهها قصه را دوست دارند. قصه برای آنها سؤال ایجاد میکند و فراگیرندگان را تشویق میکند که پرسشهای خود را با مربیان یا والدین درمیان بگذارند. داستانهایی مثل اصحاب فیل، زندگی حضرت ابراهیم ـ علیه السلام ـ و دیگر پیامبران برای آنان جذابیت خاصی دارد. از طرف دیگر، با روخوانی و حفظ سورههايی مثل حمد و ناس و توحید و دیگر سورههای کوتاه که بچهها شنیده و حتی گاهی آنها را حفظ هم کردهاند، مسیر آموزش را دنبال میکنیم.
در هفته چند ساعت با مخاطبان کار و تمرین میکنید؟
دو ساعت.
خانوادههای شاگردان شما چه نقشی در این آموزش دارند و چگونه به یادگیری فرزندان خود کمک میکنند؟
با پیگیری کلاس از بچهها و تقدیر و هدیه دادن به بچهها به خاطر پیشرفتهایشان و کمک به تحقیقات.... همچنین آموزش دادن بچهها به پدر و مادر جهت مرور درس با تدریس آن ...
اشاره کردید که بچهها آموختههای خود را در منزل به والدینشان تدریس میکنند تا از این طریق، فراگیری خود را هم تمرین کرده باشند. لطفاً در اینباره و نحوه کار والدین و بچهها بیشتر برای ما توضیح بدهید.
البته خانواده با خانواده تفاوت دارد. برخی والدین یا بزرگترها انس و الفت بیشتر و آشنایی بهتری با قرآن دارند و در صوت و لحن و روخوانی تجربه دارند و برخی هم به دلیل مشغلههای زندگی آشنایی و شناخت کمتری دارند اما به هر ترتیب، بچهها وقتی چیزی را یاد میگیرند، دوست دارند آموختههای خود را در منزل عرضه کنند تا مثلاً خواهر و برادر بزرگتر یا والدین بدانند که آنها چه چیزهایی یاد گرفتهاند. گاهی در این رابطه اتفاقهای جالبی میافتد؛ اتفاقهایی شبیه وضو گرفتن حضرت امامحسن مجتبی ـ علیهالسلام ـ و حضرت امام حسین ـ علیهالسلام ـ و آن مرد که قرار بود این دو بزرگوار را قضاوت کند اما متوجه شد خودش در وضو گرفتن اشتباه دارد. وقتی بچهها در منزل نقش معلم را برای دیگران ایفا میکنند، بهتر میتوانند آموختههای خود را تمرین کنند. بدین ترتیب، حتی والدینی که با قرآن آشنایی دارند هم بهتر میتوانند به سطح یادگیری فرزند خود پی ببرند. همچنین، بچهها با نقل داستانهای قرآنی در منزل، شور و هیجان خاصی پیدا میکنند و اعتماد به نفس خوبی در سخن گفتن به دست میآورند. ما از خانوادهها میخواهیم که در این زمینه همکاری مطلوبی داشته باشند. این نوع آموزش آثار خوبی دارد و حتی در مواردی باعث شده است که بزرگترها متوجه اشتباه خودشان در لحن و قرائت بشوند و بعد، این را به ما منتقل کردهاند.
با روش شما چه مدت طول میکشد تا بچهها بتوانند قرآن را با تسلط کامل و بهطور صحیح بخوانند؟
بسته به استعداد دانشآموزان بین دو تا چهار سال طول میکشد.
اگر معلمی بخواهد روش شما را دنبال کند، چه رهنمودهایی برای او دارید؟
حتماً در یک دوره کلاس استاد خدام حسینی در مسجد ابوذر تهران شرکت کند و خودش با قرآن بهطور عمیق انس بگیرد ... در کلاسداری محبت و مهابت را دخیل نماید، اردو برگزار کند با استخر و سالن فوتسال و ... و در اردو فقط یک ساعت به تمرین بپردازند ... و هزاران کار دیگر که بماند. مهم رفاقت با بچههاست که باعث میشود آنها حرفهای معلم را بپذیرند.
معمولاً تدریس دروس مختلف برای سنین پایین با بازی و سرگرمی توسط معلمان همراه است. بهعنوان آخرین سؤال، لطفاً بفرمایید شما از چه بازیها و سرگرمیهایی برای آموزش قرآن استفاده میکنید؟
ما همیشه سعی میکنیم آموزش برای بچهها جذاب و لذتبخش باشد. فرض کنید با آنها به اردو میرویم و چند ساعت بازی و تفریح داریم و یک ساعت هم قرآن کار میکنیم. گاهی مطالب را در قالب قصه و طنز مطرح میکنیم. انواع و اقسام بازیها و معماهای قرآنی هم هست که خانوادهها میتوانند از آنها در اوقات فراغت استفاده کنند. برای مثال، در دورهمیهای دوستانه و خانوادگی معماهایی را برای بچهها طرح کنید و به آنها جایزه بدهید. فیلمهای قرآنی و نرمافزارهای متنوع هم که فراوان هست و میتوان آنها را روی گوشیهای تلفن نصب و استفاده کرد.
از حضورتان در این گفتوگو سپاسگزاریم.
۹۳۳
کلیدواژه (keyword):
تجربه,آموزش قرآن,