شیوه زبان مادری
۱۳۹۸/۰۳/۱۸
دکتر شینچی سوزوکی، فیلسوف انسان‌دوست ژاپنی و پیشگام در آموزش موسیقی به کودکان، زندگی خود را وقف آموزش به کودکان کرد. وی که شیوه خاصی در کار با کودکان ابداع کرده بود. در یادگیری فردی و گروهی کودکان بسیار تأثیرگذار بود
سوزوکی آموزش موسیقی را همانند آموختن زبان مادری می‌دانست. او معتقد بود کودکان همانطور که در اثر شنیدن مکرّر لغات مختلفی که مادرانشان ادا می‌کنند خیلی زود این لغات را یاد می‌گیرند و ظرف مدت چند سال به خوبی سخن می‌گویند، موسیقی را نیز باید با چنین روالی بیاموزند. او این نظریه خود را در آموزش ویولن به‌کار برد و کودکان تحت تعلیم وی با شنیدن مکرر قطعات باخ، هندل و موزارت و دیگران یاد گرفتند که بنوازند و سرانجام کل این آثار را حفظ کردند. بنابراین، سوزوکی بر عقیده آموزش شفاهی و تکرار در روش خود تأکید می‌ورزید؛ به طوری که کودکان بدون داشتن تمرین قبلی می‌توانستند با هم گروه‌نوازی کنند.
شیوه سوزوکی براساس این اصل کلی بنا نهاده شده که همه کودکان توانایی و قابلیت یادگیری را دارند و این توانایی از راه تغذیه و بهبود و غنی کردن محیط میتواند پرورش یابد و تقویت شود. همه کودکان حرف زدن با اطرافیان و نزدیکان خود را به زبان مادری به سهولت یاد می‌گیرند و چنانچه این فرایند یادگیری طبیعی در روند آموزش دیگر مهارت‌ها به‌کار گرفته شود، این مهارت‌ها نیز به‌صورت چشم‌گیر و موفقیت‌آمیزی کسب خواهند شد. سوزوکی این فرایند یادگیری را «شیوه زبان مادری» نام نهاد و کل نظام تعلیمی خود را با عنوان آموزش استعداد معرفی کرد.
او می‌گفت: «من قصد دارم در آموزش‌وپرورش کودکان به‌طور واقعی تغییراتی ایجاد کنم و تدریس صرف را به تربیت تبدیل کنم. در این مسیر توانایی‌های کودکان را شکوفا میکنم و براساس استعدادهای واقعی آنان در زندگیشان رشد و تحول فراهم می‌آورم. به همین جهت، کار من نوعی تربیت استعدادهاست. به این صورت است که برتری توانایی‌های کودکان، آن‌ها را به انسان‌هایی خوب و شاد تبدیل می‌کند.
اصول اساسی شیوه سوزوکی با استفاده از رویکرد زبان مادری
۱. هر کودکی را می‌توان آموزش داد؛ زیرا توانایی آموختن را دارد.
همه والدین می‌دانند که کودکانشان زبان مادری را به سهولت یاد می‌گیرند. توانایی تسلط بر زبان مادری به والدین اجازه می‌دهد که کودکان خود را با اعتمادبه‌نفس و عطوفت و مهربانی، تقویت و تشویق کنند. آن‌ها در می‌یابند که این فرایند لزوماً دانش اکتسابی نیست بلکه توانایی ذاتی در همه انسان‌ها به ودیعه گذاشته شده است.
۲. یادگیری از لحظه تولد کودک آغاز می‌شود.
کودکی که از لحظه آغازین تولد، با عشق و توجه پرورش می‌یابد، نسبت به کودکی که آموزش‌وپرورش او از «سن شروع مدرسه» و به‌طور سنتی آغاز می‌شود، موفقیت و کامیابی بیشتری خواهد داشت. والدین درواقع در زبان مادری متبحرند و کارشناسی کافی دارند و در یاد دادن زبان مادری به فرزندانشان احساس راحتی و آزادی خوبی دارند. آن‌ها و مربیان البته می‌توانند دانش‌آموزان و فرزندان خود را به بالاترین حد قابلیت و توانایی‌هایشان نزدیک کنند.
۳. شهود یا بصیرت۱ اصل بسیار مهمی در آموزش استعدادهاست.
یکی از مهم‌ترین و کامل‌ترین قابلیت‌های رشد یافته هر انسانی شهود و بصیرت است. بدون این قابلیت ما نمی‌توانیم زبان مادری خود را به نحو موفقیت‌آمیزی یاد بگیریم. یک مادر از اولین روز زندگی کودکش با مهربانی و راحتی تمام با او حرف می‌زند. لبخند و گرمای درون او همراه با واژه‌ها و کلمات، قابلیت یادگیری زبان مادری را در کودک رشد و بهبود می‌بخشد. سؤال این است که اگر با کودکان با زبانی عاری از عشق و محبت و گرمی و لطافت و فقط از طریق کلمات نوشتاری و خشک صحبت شود، آیا آنان قادر خواهند بود زبان مادری خود را به نحو مطلوبی فرا بگیرند؟ به همین سبب، سوزوکی معتقد است که هیچ نوشته و مطلب چاپ شده‌ای برای یادگیری زبان مادری کودک وجود ندارد و نباید داشته باشد.
عناصر رویکرد سوزوکی
عناصر مهم رویکرد سوزوکی در آموزش با استفاده از ابزار موسیقی موارد زیر را شامل می‌شود:
• شروع زودهنگام؛ وی آموزش در ۴ـ۳ سالگی را در بسیاری از کشورها طبیعی می‌داند؛
• اهمیت و لزوم گوش دادن به موزیک؛
• یادگیری بازی با ابزار قبل از یادگیری خواندن؛
• مشارکت و همکاری والدین؛
• وجود محیط و فضای مثبت و تقویت‌کننده برای یادگیری موسیقی ؛
• وجود استانداردهای بالای تدریس به وسیله مربیان آموزش دیده؛
• اهمیت تولید صدای خوب به شیوه متعادل و طبیعی؛
• آمادگی برای نمایش‌های متمرکز (دانش‌آموزان سوزوکی در سراسر دنیا از این نمایش‌ها استفاده می‌کنند)؛
• تعامل اجتماعی با دیگر کودکان (دانش‌آموزان سوزوکی از سراسر دنیا می‌توانند از راه موسیقی با یکدیگر ارتباط برقرار کنند).
در پایان باید اشاره کنم که سوزوکی معتقد بود که فشار و اجبار در کار تمرین و نمایش فعالیت‌های کودکان هرگز نباید باشد و فضای مثبت در آموزش کودکان سبب بالا رفتن اعتمادبه‌نفس کودکان و رضایت والدین خواهد شد. استفاده از رویکرد زبان مادری مورد استفاده سوزوکی و آموزش از طریق آن میتواند در آموزش علوم و دیگر مطالعات مورد استفاده قرار گیرد. موسیقی از جمله رشته‌ها و حوزه‌هایی است که می‌توان از آن برای استعدادیابی و پرورش استعدادها کمک گرفت.
پی‌نوشت‌ها
1. Intuition
2. International Suzuki.org/Method.htm
۱۳۸۶
کلیدواژه (keyword):
زبان مادری،روش سوزوکی در آموزش موسیقی،روش سوزوکی،