خیابان چهارباغ اصفهان به دلیل زیبایی و ساختار خاص خود، جزء خیابان‌های مشهور دنیا، چه در زمان ساخت آن در دوره صفویه و چه در زمان حال است. فصلنامه رشد آموزش هنر در مقاله‌ای به ویژگی‌های این خیابان پرداخته است
نویسنده مقاله در ابتدا اشاره کرده است: «برکسی پوشیده نیست که نمونه‌هایی از خیابان به همراه باغ و عمارت در کنار آن، پیش از چهارباغ اصفهان، ساخته شده بود، اما آنچه نمونه موجود در اصفهان را متمایز می‌ساخت، برنامه و نقشه مدوّن برای ایجاد فضایی با اصول شهرسازی پیشرفته و کامل شده از نظر زیرساخت و روساخت بود.»
انگیزه ساخت و نام‌گذاری این خیابان تاریخی بخشی دیگر از این مقاله است. در این بخش آمده است: «شاه عباس اول، پیش از آنکه به سلطنت برسد، دوران کودکی و نوجوانی‌اش را در شهر هرات گذرانده بود. هرات از جمله شهرهای زیبای دوران اسلامی است که همواره وصف زیبایی‌هایش در کتاب‌های مختلف به میان آمده و از آن به عنوان «باغ شهر هرات» نام برده شده است. از سوی دیگر، باغ‌های تیموری شهرت بسیاری داشته‌اند و باغ‌های ساخته شده در سمرقند توسط تیمور و جانشینانش را می‌توان ریشه اصلی باغ‌های صفوی دانست؛ از این رو می‌توان چنین پنداشت که شاه عباس با در ذهن داشتن شهری که کودکی‌اش را در آن گذرانده بود و پر از باغ‌های پردرخت زیبا بود، به هنگام استقرار در اصفهان تصمیم به ساختن پایتختی زیبا با در نظر گرفتن اصول شهرسازی جدید گرفت.»
در ادامه می‌خوانیم: «نکته پایانی و قابل توجه در مورد خیابان چهارباغ، نام این خیابان است. دلایل مختلفی که برای نام‌گذاری آن برشمرده‌اند، بیان شد ولی آنچه بسیار ساده و روشن درباره ساختار این خیابان و در توصیف اسکندربیک ترکمان و شاردن به آن اشاره شده این است که در هر سوی این خیابان چهار باغ متفاوت وجود داشته است و از آنجا که این خیابان دارای دو معبر بوده و مردمی که از شمال به جنوب و برعکس از این خیابان گذر می‌کرده‌اند، هر یک در مسیر خود چهار عدد باغ را از نظر می‌گذرانده‌اند.»
نویسنده: شبنم گلزار
کلیدواژه‌ها: اصفهان، صفویه، معماری، شهرسازی، چهارباغ
* دسترسی به مقاله