آموزش علوم اجتماعی به دلیل ماهیت خاص خود که تفاوت زیادی با سایر حیطه های دانش بشری دارد، به طور ویژه نیازمند به کارگیری فناوری اطلاعات و ارتباطات در روش های آموزشی خود است. فصلنامه رشد آموزش علوم اجتماعی در مقاله ای به این موضوع پرداخته است.
نویسنده مقاله پس از اشاره به منطق کاربست فاوا در آموزش علوم اجتماعی، به رویکردهای استفاده از این تجهیزات اشاره کرده است. این رویکردها عبارتند از رویکرد اکتشافی، رویکرد تعاملی، رویکرد فرایندی، رویکرد تلفیقی، رویکرد ساختن‌گرایی.
در این مقاله، درباره رویکرد فرایندی می‌خوانیم: «در سال‌های اخیر، رویکرد فرایندی در آموزش علوم اجتماعی مقبولیت زیادی یافته است. بسیاری از اسناد برنامه درسی در دسترس معلمان بر مبنای نظریه یاددهی – یادگیری «مهارت‌محور» تدوین شده‌اند. دانش‌آموز در تدریس مشارکت فعال دارد و تمام مهارت‌های علمی او پرورش می‌یابند. معلم به سازمان‌دهی امکانات می‌پردازد و یادگیری نیز از طریق مشارکت فعال دانش‌آموزان در پرورش مهارت‌ها انجام می‌شود. معلمان علوم اجتماعی با این روش آشنا هستند، زیرا بسیاری از منابع، برنامه‌های درسی و مواد آموزشی بر پایه این رویکرد تدارک دیده شده‌اند. توالی یادگیری نیز آسان‌تر سازمان‌دهی می‌شود، زیرا متن کتاب اهمیت کمتری دارد. لذا به میزان محتوای علمی توجه کمتری می‌شود و در نتیجه ممکن است حیطه‌های با ارزش یادگیری نادیده گرفته شوند. بنابراین با استفاده از فاوا در آموزش علوم اجتماعی باید بین حیطه‌های یادگیری مورد توجه تعادل ایجاد کرد.»
نویسنده پس از اشاره به دیگر رویکردها چنین نتیجه‌گیری کرده است:« انتظار می‌رود با به کار بردن رویکردهای پنج‌گانه اکتشافی، فرایندی، تعاملی، ساختن‌گرایی و تلفیقی و نیز پیوند فناوری‌ها در جهت ایجاد نوآوری‌های آموزشی در آموزش علوم اجتماعی، زمینه‌هایی که در ادامه به آن‌ها اشاره می‌شود، فراهم آید:
انعطاف‌پذیری زیاد فناوری‌های اطلاعاتی راهبردهای آموزشی مورد استفاده در علوم اجتماعی را آسان سازد.
بدون توجه به موقعیت جغرافیایی، امکان دستیابی برابر برای همه دانش‌آموزان فراهم شود.
از یادگیری به شیوه همکاری و گفت‌وگوی تعاملی حمایت کند.
یادگیری با استفاده از روش پروژه‌محور با چندرسانه‌ای‌ها (فناوری پیوندی) صورت پذیرد.
دانش‌آموزان بتوانند با استفاده از فناوری‌ها، دانش‌های جدید موجود در علوم اجتماعی را کشف و اطلاعات را به‌طور فعال به شکل‌های گوناگون نشان دهند.
دانش‌آموزان اجتماعی‌تر شوند و اطمینان و اعتماد به نفس بیشتری پیدا کنند.
در مورد فرایندهای پیچیده و مشکل به‌طور مؤثر با دیگران ارتباط برقرار کنند.
نویسنده: آقای حسن نجفی، دکترای مطالعات برنامه درسی
کلیدواژه‌ها: آموزش علوم اجتماعی، کاربرد فاوا، رویکرد اکتشافی، رویکرد فرایندی، رویکرد تعاملی، رویکرد تلفیقی
• لینک مقاله