وضعیت علمی و آموزشی ایران از دوره ساسانی تا پایان اموی عنوان مقاله‌ای است که در جدیدترین شماره فصل‌نامه «رشد آموزش تاریخ» منتشر شده است
در بخشی از این مقاله می‌خوانیم: «آموزش‌وپرورش و اهمیت آن در دوره ساسانی از نظام طبقاتی متأثر بود. از نقاط ضعف نظام آموزشی در دوره ساسانی، علاوه بر طبقاتی بودن آن، القای عقایدی چون فرمان‌برداری مطلق و کورکورانه در مقابل قدرت و قوه قهریه بود. در نتیجه با اندک ضربه‌ای به آن توسط قوم عرب، نظام سیاسی و اجتماعی ایران از هم گسیخته شد. تعلیم‌وتربیت در دوره ساسانی به پنج صورت متفاوت انجام می‌گرفت: تربیت دینی و اخلاقی؛ تعلیمات کارآموزی؛ تعلیمات عالیه؛ تربیت شاهزادگان و تربیت‌بدنی.»
«تکاپوهای عصر ساسانی» عنوان بخشی از این مقاله است. در این بخش می‌خوانیم: «دوره ساسانی آغازگر مرحله‌ای از حیات علمی ایران است که تا آن روزگار پیشینه‌ای نداشت؛ چنان که تأثیرهای آن در دوره‌های بعد نیز آشکار است. با توجه به توصیه‌های دین زردشت به علم‌آموزی و اهمیت آن، علی‌رغم شرایط نامناسب اجتماعی و محدودیت‌های طبقاتی در دسترسی به امکانات و فرصت‌ها، عواملی در کنار یکدیگر قرار گرفتند که سبب شد از آغاز حکومت ساسانیان یک خیز علمی در ایران ایجاد گردد. این عوامل عبارت بودند از: استفاده از منابع دین زردشتی که ریشه و منبع تمام علوم محسوب می‌شد، انتقال کتب علمی و ادبی از هند و یونان در زمان اردشیر بابکان، جنگ‌های متوالی ایران و روم و ایران و اقوام شرقی و استفاده از اسرای جنگی، ساخت دانشگاه گندی‌شاپور، بسته شدن مدرسه اُدسا در سال ۴۸۹ م، دعوت انوشیروان از دانشمندان نسطوری به گندی‌شاپور، ارتباط ایران با تمدن‌های هند، بابل، یونان، روم و ملل آسیای صغیر، دعوت از پزشکان یونانی برای تدریس در گندی‌شاپور، پناهنده شدن هفت تن از دانشمندان مشهور یونان به دربار انوشیروان، توجه انوشیروان به ادبیات، فلسفه و علوم دیگر و برگزاری جلسات مناظره، انتقال آثار و کتب علمی هندی توسط برزویه و ترجمه آن‌ها، تأسیس کتابخانه و بیمارستان در گندی‌شاپور و وجود یک سیستم باز در جامعه ایران برای دریافت دانش سایر تمدن‌ها.»
نویسنده در ادامه به اهمیت دانش و دانش‌آموزی در اسلام و اوضاع علمی از ظهور اسلام تا پایان دوره امویان پرداخته است.
نویسنده: ابوالفضل اسکندری، دبیر تاریخ فاروج
کلیدواژه‌ها: علم، دین، آموزش، ساسانیان، امویان.
ـ دریافت مقاله وضعیت علمی و آموزشی ایران از دوره ساسانی تا پایان اموی
ـ دریافت فصل‌نامه رشد آموزش تاریخ، شماره ۶۶، پاییز ۱۳۹۶
ـ بایگانی رشد آموزش تاریخ