سواد رسانه‌ای مهارتی برای مقابله با جنگ رسانه‌ای است که سبب می‌شود، کودکان و نوجوانان بتوانند به عنوان مخاطب فعال، پیام‌ها را درک و آن‌ها را رمزگشایی و ارزیابی کنند. فصل‌نامه «رشد آموزش فنی‌وحرفه‌ای و کاردانش» در مقاله‌ای به ضرورت آشنایی دانش‌آموزان با این مقوله پرداخته است
در بخشی از مقاله
درباره مفهوم سواد رسانه‌ای می‌خوانیم: «مؤسسات و سازمان‌هایی که در زمینة سواد
رسانه‌ای فعالیت می‌کنند، مانند یونسکو، کمیسیون اروپایی و پارلمان اروپایی دربارة
چهار زمینه در خصوص مهارت‌های رسانه‌های مورد نیاز سواد رسانه‌ای توافق دارند که
شامل توانایی در چهار زمینة دسترسی، تحلیل، ارزیابی و تولید خلاق خلاصه است. همة
این مهارت‌ها پیشرفت جنبه‌های شخصی توانایی‌های خودآگاهی، تفکر انتقادی و توانایی
حل مشکل را تقویت می‌کنند. این چهار زمینه را می‌توان «توانایی دسترسی و استفاده
از رسانه‌ها»، «تحلیل و ارزیابی»، «تولید و ارتباط با پیام‌های رسانه‌ای» و «تفکر
انتقادی» نامید.»
در ادامه آمده است:
«سواد رسانه‌ای یک حس قوی تفکر انتقادی است که سعی دارد نیازهای رسانه‌ای ما را
برآورده سازد. یکی از دلایل بالا رفتن سطح آگاهی در تمامی اقشار جامعه، برخورد
هدفمند مخاطبان با رسانه است. این امر می‌تواند به ایجاد ارتباطات دو سویه و
مشارکت‌جویانه با رسانه‌ها از یک سو و تقویت ساختارهای دموکراتیک جامعه در راستای
مباحث نقد و مشارکت فعالانه در حوزة رسانه بین شهروندان از سوی دیگر منجر شود.
آموزش مهارت‌های لازم برای برقراری ارتباطی متفکرانه و آگاهانه با رسانه‌ها و در
عین حال، به وجود آوردن نگاهی دقیق، نقاد و تحلیلی به پیام‌های رسانه‌ای (نوشتاری،
دیداری، شنیداری) در سواد رسانه‌ای قابل طرح است.»
نویسندة مقاله در
ادامه به ضرورت آموزش سواد رسانه‌ای توسط آموزش‌و‌پرورش اشاره کرده است. در این
بخش می‌خوانیم: «آموزش سواد رسانه‌ای توانایی دانش‌آموزان را در دستیابی، تحلیل،
ارزیابی و تولید پیام‌های رسانه‌ای افزایش می‌دهد. همچنین، مهارت‌های تفکری و
دیدگاه‌های انتقادی را برای آنان به ارمغان می‌آورد. با دستیابی به این مهارت‌ها،
دانش‌آموزان می‌توانند روش‌های متقاعدسازی و جهت‌گیری‌های پیام را شناسایی کنند و
ارزش‌های فرهنگی و اجتماعی را که از طریق پیام رسانه منتقل می‌شود، به نحوی
بشناسند. علاوه بر این، آموزش سواد رسانه‌ای چگونگی ساخت و تولید پیام‌های رسانه‌ای
را به دانش‌آموزان یاد می‌دهد. هم‌زمان با افزایش سطح آگاهی دانش‌آموزان از چگونگی
تولید پیام‌های رسانه‌ای، توانایی آن‌ها در ارزیابی و تجزیه و تحلیل پیام‌های
رسانه‌ای افزایش می‌یابد.»
نویسندگان: دکترمحمدحسین
علیخانی، زهره کریمی
کلیدواژه‌ها: آموزش
سواد رسانه‌ای، فضای مجازی، تفکر انتقادی، آسیب‌های فضای مجازی
* برای
دریافت فایل DFP این مقاله کلیک کنید.