«راه‌های دست‌یابی به بینش جامعه‌شناختی» عنوان مقاله‌ای است که در جدیدترین شماره فصل‌نامه رشد آموزش علوم اجتماعی منتشر شده است. در این مقاله به راه‌های ایجاد بینش جامعه‌شناختی اشاره شده است
در ابتدای مقاله درباره مفهوم بینش جامعه‌شناختی می‌خوانیم: «اصطلاح بینش جامعه‌شناختی را نخستین بار سی‌رایت میلز، جامعه‌شناس آمریکایی با انتشار کتابی با همین عنوان در سال 1959 ابداع کرد.
وی از کل‌نگری و مجموعه‌نگری در زمینه مسائل اجتماعی با عنوان «بینش جامعه‌شناختی» یاد می‌کند.»
در ادامه آمده است: «فردی که بینش جامعه‌شناسانه دارد، فقط به روند معمول کسب دانش جامعه‌شناسی و یا یادگیری مفاهیم کلیدی آن نمی‌پردازد، بلکه می‌تواند از بند فوریت اوضاع و احوال شخصی خویش رها شود و همه چیز را در متن وسیع‌تری قرار دهد.
می‌تواند با فاصله گرفتن از رویدادهای معمول زندگی روزانه، بیندیشد و نگاه تازه‌ای داشته و متوجه باشد که بسیاری از تصمیم‌های خصوصی افراد بازتابی از موقعیت آن‌ها در جامعه است؛ همچون درک این نکته که چگونه تصمیم‌ها و رفتارهای شخصی افراد، جامعه را تحت‌تاثیر قرار می‌دهد.
خلاصه اینکه بینش جامعه‌شناختی به بررسی تأثیر متقابل سه بعد ساختاری، تاریخی و رفتاری می‌پردازد. بنابراین فردی که دارای بینش یا تحیل جامعه‌شناسانه است، در تحلیل مسئله‌ای چون بیکاری، آن را نه مسئله‌ای فردی، بلکه مسئله‌ای ساختاری و ناشی از نهادهای اقتصادی و سیاسی جامعه می‌بیند. همچنین آن را نه مسئله‌ای منفرد و ناگهانی، بلکه مسئله‌ای می‌داند که ریشه در گذشته جامعه دارد و فقط مختص آن عصر نیست.»
نویسنده مقاله راه‌های ایجاد بینش جامعه‌شناختی را چنین برمی‌شمرد:
1. حساسیت به مسائل اجتماعی
2. ارتباط با مردم
3. مهارت نوشتن
در توضیح «حساسیت به مسائل اجتماعی» آمده است: «برای حفظ و مصون نگه داشتن جامعه از اثرات و پیامدهای نامطلوب مسائل اجتماعی لازم است که به بروز و وجود چنین مسائلی در جامعه حساسیت وجود داشته باشد تا از این طریق از شکل‌گیری و گسترش آن‌ها ممانعت به عمل آید.
بروز اینگونه حساسیت و دغدغه‌های اجتماعی در درجه اول از سوی جامعه‌شناسان انتظار می‌رود که از تأثیر متقابل فرد و جامعه بر یکدیگر واقف‌اند و درباره جامعه و مسائل آن از تخصص علمی لازم برخوردار هستند.
جامعه‌شناس براساس همین درک و آگاهی از جامعه، در برابر کوچک‌ترین آسیبی که بخواهد به ساختار جامعه وارد شود، از خود حساسیت نشان می‌دهد. البته آگاهی جامعه‌شناس آگاهی خنثی نیست و معطوف به تغییر و شناسایی تناقضات و آسیب‌ها و همچنین نقادانه است.»
نویسنده: رحیم زائرکعبه، دانشجوی دکترای جامعه‌شناسی
کلیدواژه‌ها: بینش جامعه‌شناختی، حساسیت به مسائل اجتماعی، مهارت نوشتن، ارتباط با مردم
برای دریافت فایل PDF این مقاله کلیک کنید