فصل‌نامه «رشد آموزش علوم‌اجتماعی» در جدیدترین شماره خود به معرفی روش کیفی پژوهش در علوم اجتماعی پرداخته است
«ضرورت توجه به روش‌های کیفی در علوم اجتماعی» عنوان بخشی از این مقاله است. در این بخش می‌خوانیم: «اگر تحقیقات کمی بر اندازه‌گیری پدیده‌های انسانی ـ اجتماعی و بیان نتایج به دست آمده از تحقیق به واسطه اعداد و ارقام مبتنی است، تحقیقات کیفی نه بر اندازه‌گیری و مقوله‌های عددی، بلکه بر مفاهیم، واژه‌ها و عبارات استوار است. پرسش قابل تأمل در اینجا می‌تواند این باشد که به چه دلیل نیاز به روش‌های کیفی در این دوره بیش از قبل خود را می‌نمایاند؟
به زعم اووه فلیک: «تحقیق کیفی ارتباط خاصی با مطالعه روابط اجتماعی دارد و وام‌دار این واقعیت است که زیست‌جهان‌ها متکثر شده‌اند. این متکثر شدن، حساسیت جدیدی نسبت به مطالعه تجربی مسائل ایجاب می‌کند. تغییرات سریع اجتماعی و در نتیجه آن، تنوع زیست‌جهان‌ها، به شکل روزافزونی محققان اجتماعی را با زمینه‌های اجتماعی و دیدگاه‌های جدیدی مواجه می‌کنند. این مسائل به قدری برای آنان نوظهورند که روش‌شناسی‌های قیاسی سنتی‌شان، به واسطه گوناگونی موضوعات، دیگر پاسخگو نیست.
از این‌رو، تحقیق اجتماعی به شکل فزاینده‌ای به استفاده از راهبردهای استقرایی وادار شده است. برای مطالعه زمینه‌های اجتماعی به‌جای شروع پژوهش از نظریه‌ها و آزمون آن‌ها، به مفاهیم حساسیت‌برانگیز نیاز است... علاوه بر این تحولات عمومی، محدودیت‌های رویکرد کمی همواره نقطه شروعی برای استدلال به نفع تحقیق کیفی بوده است.
از مطلب فوق چنین استنباط می‌شود که در جوامع متکثر و متنوع به‌ویژه جوامع مدرن، دیگر نمی‌توان به انتخاب نمونه‌ای گویا بر اساس روش‌های دقیق نمونه‌گیری مطمئن بود، طوری که بتواند نماینده وضعیت کل جامعه یا حتی بخشی از آن باشد.»
نویسنده مقاله ویژگی‌های کلی روش‌های کیفی را چنین برشمرده است: «ویژگی‌های کلی روش‌های کیفی به زعم فلیک عبارت‌اند از: «تناسب نظریه‌ها و روش‌ها، دیدگاه‌های شرکت‌کنندگان در تحقیق کیفی و تنوع آن‌ها، تأثیر متقابل محقق و تحقیق، تنوع رویکردها و روش‌ها در تحقیق کیفی، درون‌فهمی به‌منزله اصل معرفت‌شناختی، بازسازی مورد به‌منزله نقطه شروع، برساخت واقعیت به‌مثابه شالوده و بنیان، و متن به‌مثابه داده تجربی.»
نویسنده مقاله در ادامه، به مقایسه روش‌های کمی و کیفی پرداخته است.
نویسنده: فیروزه طیب‌نژاد، دبیر علوم اجتماعی تبریز
کلیدواژه‌ها: روش کمی، روش کیفی، اعتبار، روایی، ارزیابی کیفیت