محمدرضا عنانی سراب، سردبیر فصلنامه «رشد آموزش زبان‌های خارجی» در سرمقاله جدیدترین شماره این نشریه، به توضیح و بررسی ویژگی‌های اقدام‌پژوهی پرداخته است
در بخشی از سرمقاله می‌خوانیم: «در نیمه دهه هفتم قرن بیستم استن هاوس ایده معلم پژوهشگر را مطرح و این‌گونه استدلال کرد که بهبود وضعیت مدارس به درک فرایند تعلیم و تربیت بستگی دارد و این معلمان هستند که از طریق درک فرایند می‌توانند در آن تغییر ایجاد کنند. با این استدلال وی نقش محوری معلمان را در ایجاد و نهادینه کردن برنامه درسی مورد تاکید قرار داد. پیشنهاد استن هاوس در تغییر نگاه به مقوله پژوهش موثر بود و باعث شد نوع جدیدی از پژوهش توسط دست اندرکاران امر آموزش یعنی معلمان با هدف بهبود وضعیت آموزش شکل بگیرد. این نوع پژوهش که «اقدام پژوهی» نام دارد راهی است که می‌تواند معلمان را در درک فرایند تعلیم و تربیت به طریقی نظام‌مند و مبتنی بر داده‌های پژوهشی یاری دهد. بدیهی است طی این فرایند زمان‌بر است و برای فراهم شدن بستر لازم برای ایفای نقش معلمان در تاثیرگذاری بر محیط آموزشی راه دراز و چالش برانگیزی باید طی شود، در عین اینکه در جهت هماهنگ شدن با تحولات نوین آموزشی که پیش زمینه توسعه محسوب می‌شود از طی این مسیر گریزی نیست.»
در ادامه آمده است: «اقدام پژوهی با ارزیابی خود آغاز می‌شود. واژه «خود» در خودارزیابی می‌تواند به معلم یا آموزشگاه اطلاق شود. به عبارت دیگر اقدام پژوهی می‌تواند توسط معلم به صورت انفرادی و بر اساس ارزیابی از خود در امر آموزش انجام شود. در مواردی نیز یک آموزشگاه مورد ارزیابی قرار می‌گیرد و همه دست اندرکاران آن در یافتن معضلات همکاری نموده و بر اساس نتیجه ارزیابی به اقدامی مشترک مبادرت می‌ورزند. در این حالت اقدام پژوهی شکل گروهی به خود می‌گیرد. آنچه اقدام پژوهی را از سایر انواع تحقیق متمایز می‌کند تلفیق کردن نظریه و عمل است، به این معنی که اقدام پژوهی در بستر تلاقی این دو شکل می‌گیرد و به همین جهت نتایج آن کاربرد مستقیم دارد. این نکته در مورد سایر انواع تحقیق صدق نمی‌کند چرا که در آن پژوهش‌ها معمولاً نتایج، یا کاربرد عملی ندارند و یا اگر داشته باشند این کاربرد باید در عمل مورد آزمایش قرار گیرد.»
نویسنده مقاله در ادامه تاکید کرده است: «معلمان از طریق اقدام پژوهی با روش‌های پژوهش و نحوه انجام آن آشنا می‌شوند. در طی این مسیر آنان دیدی انتقادی کسب می‌کنند که به آن‌ها امکان می‌دهد فرایند آموزش خود را مورد مداقه قرار داده به راه‌های جدیدی برای رسیدن به اهداف آموزشی دست یابند. در برنامه ریزی درسی درون آموزشگاهی اقدام پژوهی می‌تواند در جهت شناسایی نیازها، سنجش پیشرفت فرایند تغییرات برنامه ریزی شده و ارزشیابی نتایج تغییرات مورد استفاده قرار گیرد.»
متن کامل این مقاله در فصلنامه رشد آموزش زبان‌های خارجی، شماره117، زمستان 1394 منتشر شده است.
کلیدواژه‌ها: اقدام پژوهی، نوآوری‌های آموزشی، رشد آموزش زبان