اثر پیگمالیون که «انتظار دیگران از عملکرد شخصی» نیز نامیده می‌شود، پدیده روانی مشهوری است که اهمیت «تصویر از خویش» را در امر آموزش‌وپرورش نشان می‌دهد. فصلنامه «رشد آموزش مدیریت مدرسه» در شماره پاییز خود مقاله‌ای را به این موضوع اختصاص داده است
محمد عابدی موحد، مدیر مجتمع آموزشی شهید حسن نوری کبودرآهنگ همدان نویسنده این مقاله است.
در ابتدای این مقاله می‌خوانیم: «در ادبیات مدیریت، وقتی شما از یک انسان انتظاری دارید و این انتظار در نهایت منجر به توسعه توانمندی‌های مختلف در آن فرد می‌شود، اثر پیگمالیون مورد توجه قرار می‌گیرد. اگر انتظارات بالای یک فرد باعث افزایش عملکرد افراد دیگری شود؛ اثر پیگمالیون و اگر انتظارات بالای فرد باعث افزایش عملکرد خود او شود اثر گالاتیا نامیده می‌شود.»
نویسنده مقاله در ادامه به نتایج تحقیقات در زمینه اثر پیگمالیون در میان مدیران و معلمان اشاره کرده است: «تحقیقات در حوزه‌ها و فعالیت‌های دیگر نشان داد که انتظارات بالای مدیران به سطح موفقیت و بهره‌وری بیشتر منجر می‌شود. از آنجا که آزمودنی‌های این تحقیقات در حوزه‌های مختلف مرد بودند، تحقیقات دیگری نمونه‌های وسیع‌تری را در هر دو گروه زنان و مردان بررسی و ملاحظه کردند که اثر پیگمالیون در زنان و مردان هر دو عمل می‌کند ولی مدیران زن نمی‌توانند اثر پیگمالیون معنی‌داری ایجاد کنند. نتیجه این مطالعات آن بود که اثر پیگمالیون زمانی ایجاد می‌شود که مدیر مرد است ولی وقتی مدیر زن است چنین اثری ایجاد نمی‌شود. هنوز مشخص نشده است که چرا زنان از ایجاد اثر پیگمالیون ناتوان‌اند و تحقیقات بیشتری در این زمینه مورد نیاز است. تفکر اولیه از اثر پیگمالیون برداشتی مثبت داشت ولی بعدها مشخص شد که این اثر به‌صورت تیغ دو دَم عمل می‌کند و می‌تواند پیامدهای منفی نیز داشته باشد. یک اشتباه کارمند ممکن است مدیر را به تنظیم انتظارات پایین سوق دهد. از این‌رو باید از لبه منفی اثر پیگمالیون که «نشانه برنامه‌ریزی برای شکست» است جلوگیری کرد.»
در ادامه مقاله آمده است: «اثر مثبت پیگمالیون را می‌توان در سطح سازمانی و حتی ملی فراگیر کرد. انتظارات بالا از خود به انتظارات بالای بین شخصی منجر و این امر موجب افزایش انتظارات در گروه و به تبع آن در سازمان می‌شود و افزایش بهره‌وری گروهی به افزایش بهره‌وری سازمانی می‌انجامد.»
نویسنده مقاله در ادامه به ده فرمان به مدیران برای نهادینه کردن اثر پیگمالیون در سازمان اشاره کرده است. این ده فرمان عبارتند از:
1- در کارکنان اعتمادبه‌نفس ایجاد کنید.
2- باور کنید که هر فرد به‌طور بالقوه توان انجام دادن کارها را دارد.
3- اهداف چالشی تنظیم کنید.
4- انتظارات عملکرد بالا داشته باشید.
5- در مواقع ضروری بازخورد مثبت و سازنده ارائه دهید.
6- از ناامید کردن کارکنان، چه به‌صورت کلامی و چه غیرکلامی بپرهیزید.
7- در روند انجام موفق وظایف، کارکنان را تشویق و تقویت مثبت کنید.
8- به کارکنان کمک کنید تا مهارت‌های جدید بیاموزند.
9- سعی کنید کارکنان در انجام مهارت‌ها به مرحله تسلط برسند.
10- مراقب چرخه غیر اثربخش (لبه منفی) اثر پیگمالیون باشید.
متن کامل این مقاله در فصلنامه رشد مدیریت مدرسه، شماره 110، پاییز 1394 منتشر شده است.
کلیدواژه: پیگمالیون، اثر گالایتا، رشد مدیریت مدرسه