مربی خوب دوره پیشدبستان چگونه میتواند با حالات مختلف هیجانی، نزاع و نمایش بازی کردن کودکان برخورد کند؟ چگونه با کمک آنچه آموخته است موقعیت موجود را مدیریت میکند؟ فصلنامه «رشد آموزش پیشدبستان» در مقالهای به این پرسشها پاسخ داده است
در ابتدای مقاله میخوانیم: «یکی از ویژگیهای برجسته مربیان این است که به سرعت برای حل مشکل کودکان اقدامی نمیکنند بلکه مهارتها و ابزارهایی برای کودکان فراهم میآورند تا آنها بیاموزند که خود مشکلشان را حل کنند. بنابراین مربیان باید به فنونی مسلط باشند تا بتوانند مهارت مدیریت هیجانها را به کودکان بیاموزند. در این زمینه، آنها باید مهارتهای اساسی زیر را به کودکان آموزش دهند:
شناخت هیجانها و نامگذاری آنها توسط کودکان: از جمله شناخت و درک مسائلی مانند شادی، غم، خستگی، امیدواری، ناامیدی، هیجانزدگی، متعجب شدن یا صدمه دیدن.
یاد دادن اینکه احساسات قابل تغیرند: این نکته که احساس یک واکنش موقتی است و تا ابد ادامه پیدا نمیکند باید به کودکان آموخته شود.
شناخت تفاوت بین احساس و عمل: بدین معنا که کودکان بیاموزند که چگونه بهترین واکنش را به احساسات خود نشان بدهند.»
در توضیح شناساندن تفاوت بین احساس و عمل میخوانیم: «یک عمل میتواند به ایجاد احساس بینجامد اما یک احساس لزوماً نمیتواند منجر به شکلگیری یک عمل شود. یادگیری مهارتهای ضروری برای کنترل احساسات و حل مسائل اگرچه در سنین بزرگسالی هم فرایند دشواری است اما برای کودک خردسال یک ضرورت محسوب میشود. معلمان خوب آگاهند که بین احساس و عمل تفاوت وجود دارد. همچنین کودک ممکن است شاد یا غمگین، ناامید یا هیجان زده باشد. این امر بستگی به آن دارد که افراد دیگر در برابر وی چگونه رفتار کرده باشند. مربیان میتوانند برای نشان دادن این مفهوم که احساس با عمل متفاوت است از کتابهای داستان ویژه کودکان کمک بگیرند. با خواندن داستان برای کودکان میتوان درباره احساس شخصیتهای داستان و نحوه عمل کردن آنها با کودکان صحبت کرد. بعد از خواندن داستان، مربیان و کودکان میتوانند درباره داستان با هم گفتوگو کنند.
برای آموزش جدا کردن احساس از عمل توسط کودک، مربی میتواند ابتدا به کودک کمک کند تا احساس خودش را شناسایی کند و سپس او را در جهت عمل مرتبط با آن هدایت نماید. همچنین مربیان میتوانند به احساس کودک اشاره کنند و سپس رفتار یا عملی را که بهدنبال آن احساس میآید توضیح دهند.»
نویسنده در ادامه مقاله به فنون آرامش بخشیدن به هیجانهای کودک اشاره کرده است.
متن کامل مقاله به قلم دکتر مرجان کیان، در فصلنامه رشد آموزش پیشدبستانی، شماره 28، پاییز 1394 منتشر شده است.
کلیدواژه: هیجان، کودکان، مربیان، مدیریت کلاس