مقالهای از «رشد آموزش علوم اجتماعی»
«تربیت اخلاقی و مهارت اجتماعی» عنوان مقالهای است که در جدیدترین شماره فصلنامه رشد آموزش علوم اجتماعی منتشر شده است.
دکتر افضلالسادات حسینی و طاهره جلالوند در این مقاله به مرور اندیشههای تربیتی امانوئل کانت درباره تربیت اخلاقی و مهارت اجتماعی پرداختهاند.
نسبت میان تربیت اخلاقی و مهارت اجتماعی عنوان بخشی از مقاله است. در این بخش میخوانیم: «توجه دقیق به مفاهیم تربیت اخلاقی کانت و مهارتهای اجتماعی نشانگر آن است که این دو حوزه در چشمانداز خود مفاهیمی را مدنظر قرار میدهند که در تعاملات روزمره افراد به شدت مطرحاند،
بهطوری که میتوان مقصود هر دو را مبنایی اساسی برای قواعد و معیارهای رفتاری انسانها در نظر گرفت. آنچه در پی میآید قواعد مشترک متناظر بر تربیت اخلاقی کانت و مهارتهای اجتماعی است که در قالب هفت قاعده مشترک بیان میشود:
1. قاعده آگاهی از خویشتن (خودآگاهی و خودپندارة فرد)
2. قاعده عزم و ثبات رأی (قاطعیت و جرئتورزی)
3. قاعده مسئولیتپذیری و تعهد (مسئولیت و الزام در برابر دیگران)
4. قاعده همدلی (همتأثری و همدلی)
5. قاعده احترام به دیگران (حفظ حقوق متقابل)
6. قاعده اطاعت خودآیین (خودتصمیمگیری و خودمدیریتی)
7. قاعده حسن مشارکت و سلوک اجتماعی (تعادل و ارتباط)
درباره قاعده حسن مشارکت چنین آمده است: «کانت درباره قاعده حسن مشارکت یا قابلیت اجتماعی و سلوک اجتماعی چنین عنوان میکند که انسان موجودی اجتماعی است و در شرایط اجتماعی احساس میکند که میتواند نیازهای خود را به دیگران ابراز کند. بدین ترتیب وی در جستوجوی کسی
برمیآید که بتواند با اطمینان کامل عقاید خود را ابراز کند و با او عقاید مشترکی داشته باشد. تکلیف انسان هم در قبال خود و هم در قبال دیگران این است که کمالات اخلاقی خود را در روابط اجتماعی به کار اندازد و خود را از جامعه منزوی نکند. در رویکردهای مربوط به دیدگاههای
اجتماعی نیز از همکاری و همدلی و روابط میانفردی و پرهیز از عکسالعملهای نامعقول اجتماعی در تعاملات روزمره زندگی اجتماعی سخن بسیار رفته است و اغلب این دیدگاهها بر این نظرند که به دنبال همکاری و همدلی نهتنها آغاز و تداوم روابط مثبت و متقابل مطرح است، بلکه
خود، این کار نیل به اهداف فردی و اجتماعی را میسر خواهد ساخت.»
متن کامل این مقاله در فصلنامه رشد آموزش علوم اجتماعی، شماره 66، بهار 1394 منتشر شده است.