منبع: «رشد آموزش زبان و ادب فارسی»
یکی از مقالات فصلنامه رشد آموزش زبان و ادب فارسی به بررسی نقش قرآن و حدیث در اشعار ادبیات فارسی(3) رشته ریاضی- تجربی دوره متوسطه اختصاص دارد.
علیرضا شیردست نویسنده این مقاله است.
در ابتدای مقاله میخوانیم: «اگر به اشعار کتاب ادبیات فارسی دوره متوسطه نگاه قرآنی داشته باشیم درخواهیم یافت که بسیاری از شاعران پارسیسرا به جهت عشق به کلام وحی و برای بهرهمندی از فصاحت و بلاغت آن شعر خود را به آیات، روایات و شخصیتهای قرآنی آراستهاند. توجه
به قرآن و حدیث زمینهای بود که تا شاعران پارسیگو به قصد تبرک و حرمت یا استناد و استشهاد، گاه نیز به قصد نشان دادن علم و فضل خویش، سرودههای خود را با قرآن و حدیث آذین ببندند.»
نویسنده مقاله در این پژوهش ابیاتی که اشارات قرآنی داشتهاند را به سه دسته تقسیم کرده است.
1. ابیاتی با تلمیحاتی که به شخصیتهای قرآنی آراسته شدهاند.
2. ابیاتی که به آیات و روایات و احادیث با صنعت حل و درج اشاره کردهاند.
3. ابیاتی که با وامگیری از آیات قرآن و احادیث به شیوه تلمیح تصاویری زیبا ساختهاند.
در توضیح گروه اول، مثالهایی آورده شده است. از جمله:
وادی پر از فرعونیان و قبطیان است/ موسی جلودار است و نیل اندر میان است
این بیت اشاره دارد به داستان حضرت موسی(ع) و اینکه فرعون در رود نیل غرق شد.
یعنی کلیم آهنگجان سامری کرد/ ای یاوران باید ولی را یاوری کرد
این بیت به داستان حضرت موسی(ع) اشاره دارد. موسی (ع) بعد از نجات بنیاسرائیل از مصر، باز به کوه و میقات خداوند میرفت چنانکه یک بار برای آوردن الواح که متضمن دستورات خداوند بود به کوه رفت. در توقف چهل روزه وی (بهجای سیروز) مردی به نام سامری گوسالهای از
طلا ساخت و مردم را به پرستش آن فراخواند اما حضرت پس از برگشت آن گوساله را سوزاند و در نیل انداخت.»
نویسنده در آخر چنین نتیجهگیری کرده است: «طی بررسیهای انجام شده در کتاب ادبیات فارسی(3) ریاضی- تجربی دوره متوسطه نمونههای متعددی از ابیاتی وجود دارد که در آنها شاعران اشارات گوناگونی به آیات، روایات و قصص قرآنی داشتهاند و از این آیات و روایات و قصص بهصورتهای
مختلف جهت غنای مضامین شعری خود سود بردهاند. عدهای نیز از شخصیتهای قرآنی، پیامبران و نیز از داستانها و قصص آنان مانند عیسی، موسی، سلیمان، نوح و جبرئیل بهرههای شاعرانه برگرفتهاند. تعدادی از شاعران در قسمتی از شعرهای خود از ترکیبات و واژههای قرآنی مانند
طور سینین، سدره، عینالیقین، اولیالابصار، وادی ایمن، الهواحد استفاده نموده و تصاویر زیبایی خلق کردهاند.»
متن کامل این مقاله در فصلنامه رشد آموزش زبان و ادب فارسی، شماره 112، زمستان 1393 منتشر شده است.