فصل‌نامه رشد آموزش تاریخ در جدیدترین شماره خود و طی مقاله‌ای به زندگی یکی از چهره‌های انقلاب مشروطه، میرزانصرا...خان مشیرالدوله پرداخته است. این مقاله به قلم
جعفر ربانی منتشر شده است.
نویسنده مقاله پس از اشاره به زندگی شخصی مشیرالدوله چنین می‌نویسد: «پس از عزل اتابک به دستور مظفرالدین شاه، نخست عین‌الدوله به مدت سه سال و بعد از آن با اوج گرفتن نهضت مشروطهخواهی، میرزانصرا... خان مشیرالدوله صدراعظم شد. مشیرالدوله اولاً خودش به حسن سابقه و
صحت عمل مشهور بود و درایت خود را در انجام امور مهم به ثبت رسانده بود. ثانیاً به واسطة دو پسر تحصیل کرده‌اش حسن و حسین- که اولی در روسیه و دومی در فرانسه تحصیل کرده و با حکومت قانون و نیز با مفاهیمی چون «آزادی»، «حقوق مردم» و... آشنا و بلکه به آن معتقد بودند-
بیشتر به مشروطه‌خواهان گرایش داشت تا به مستبدان و حکومت‌گران قاجاری؛ ضمن اینکه البته حافظ منافع و مقامات و حیثیت خودش نیز بود. به هر حال، هنوز بهعنوان صدراعظم منسوب نشده بود که مسئلة مشروطهخواهی پیش آمد که در ضمن آن عده‌ای به سفارت انگلیس، بهعنوان دادخواهی
پناهنده شدند.»
در ادامه می‌خوانیم: «مشیرالدوله که در آن وقت وزیرخارجه بود و بنا به وظیفه‌اش باید روابط دولت را با سفارت کشور خارجی تنظیم می‌کرد و مانع ادامة تحصن می‌شد، به نوشتة ناظم‌الاسلام، «یا به مسامحه و مماطله گذرانید و یا عمداً در مقام خرابی کار عین‌الدوله برآمد،...
چه بی‌میل نبود که عین‌الدوله از کار بیفتد بلکه انقلاب سلطنت و تزلزل دولت قاجاریه را مایل بود... به هر جهت مشیرالدوله وزیر امورخارجه در مقام اصلاح و جلوگیری از هجوم متحصنین برنیامد بلکه به دولت هم اطلاعی نداد تا به کلی امر سفارتی‌ها- پناهندگان- محکم شد و امر
ظاهری و علنی گردید.»
متن کامل این مقاله در فصل‌نامه رشد آموزش تاریخ، شماره 56، پاییز 1393 منتشر شده است.