مقاله‌ای از «رشد آموزش زبان و ادب فارسی»
«اصطلاحات، ضرب‌المثل‌ها و باورهای عامیانه در اشعار سنایی» عنوان مقاله‌ای است که در جدیدترین شماره فصل‌نامة رشد آموزش زبان و ادب فارسی منتشر شده است.
فاطمه الهامی استادیار دانشگاه دریانوردی چابهار نویسنده این مقاله است.
در ابتدای مقاله آمده است: «حکیم سنایی غزنوی از شاعران قرن پنجم و ششم هجری قمری از نخستین شاعران بزرگ ایرانی است که با وارد کردن بسیاری از امثال و حکم در اشعارش، جواز ورود آن‌ها را به شعر فارسی صادر کرد. با نگاهی به مجموعه‌های امثال و حکم درمی‌یابیم که بسیاری
از مثل‌های کنونی فارسی به‌طور مستقیم یا تلویحی برآمده از آثار او هستند. از طرفی، کاربرد فراوان لغات و اصطلاحات عامیانه در شعر او علاوه‌بر اینکه نشان از صمیمیت گفتار وی با مخاطبانش دارد، حاکی از توجه او به خصوصیات زبانی طبقات عامه نیز می‌باشد. هم‌چنین توجه
سنایی به باورها و عقایدی که میان عامة مردم رایج بوده است، لحن جدی و موعظه‌آمیز و مفاهیم عرفانی دشوار و پیچیده او را برای مردم، آشنا و دلپسند می‌سازد.»
نویسنده مقاله ویژگی‌های اشعار سنایی را چنین برشمرده است:
ـ صراحت شاعر به ذکر مثل در شعر
ـ آوردن مثل‌هایی که هنوز در زبان فارسی کاربرد دارند
ـ استفاده از تمثیل
ـ آوردن ابیاتی نغز و روان که خود در حکم مثل‌اند
در توضیح استفاده از تمثیل می‌خوانیم: «یکی از اصطلاحات نزدیک به مثل، تمثیل و تشبیه تمثیل است. سیروس شمیسا می‌گوید:«تمثیل حاصل ارتباط دوگانه بین مشبه و مشبه‌به است ... .» به‌کارگیری این نوع مثل‌ها نوعی کاربرد تمثیل و اسلوب معادله است. به این معنی که شاعر برای
اثبات کلام خود و تبدیل معقولی به محسوس، مفهومی کلی را در بیت از طریق زبان تمثیل، تبیین و توصیف می‌کند:
ـ ور چه خوبی، به‌سوی زشت به خواری منگر
کاندر این ملک چو طاووس به کار است مگس
ـ پای این مردان نداری، جامة ایشان مپوش
برگ بی‌برگی نداری لاف درویشی مزن
ادامة این مقاله در فصل‌نامه رشد آموزش زبان و ادب فارسی، شماره 111، پاییز 1393 منتشر شده است.