مطالعه اقلیم زمین در طول حیات آن و در ادوار گذشته تاریخی نشان می‌دهد که اقلیم در این دوره‌ها شاهد تغییر و تحول زیادی بوده است. فصل‌نامه رشد آموزش جغرافیا در یکی از مقالات خود به عوامل طبیعی و انسانی تغییرات اقلیمی پرداخته است.
این مقاله به قلم اسماعیل نصرآبادی مدرس دانشگاه علامه طباطبایی سبزوار منتشر شده است. در ابتدای این مقاله می‌خوانیم: «مطالعه اقلیم زمین در طول حیات آن و در ادوار گذشتة تاریخی نشان می‌دهد که اقلیم در این دوره‌ها شاهد تغییر و تحول زیادی بوده و
دوره‌های متنوع اقلیمی را از سر گذرانده است. همین مطالعات عامل یا عوامل اصلی و فرعی طبیعی را دلیل این تغییرات می‌داند. اما چالشی که در دهه‌های اخیر با عنوان «تغییر اقلیم» مطرح شده است تفاوت‌های اساسی با تغییرات اقلیم در گذشته دارد. نخستین چالش فراروی اقلیم‌شناسان،
تبیین نقش مستقیم و غیرمستقیم انسان در تغییر اقلیم است. دومین چالش روند شتابان تغییر در اقلیم است که امکان سازگاری زیست‌بوم‌ها را به‌شدت کاهش می‌دهد و سومین چالش مربوط به وابستگی بشر و ساخته‌های او به شرایط معمول و عادی اقلیم است به‌گونه‌ای که هر تغییری در
شرایط معمول زندگی را با مشکل روبه‌رو می‌کند. به سخنی دیگر در حالی که حداقل زمان لازم برای یک تغییر طبیعی اقلیمی دوهزار سال است ولی تغییر اقلیم اخیر با منشاء انسانی، تنها در دویست سال اخیر که انسان فعالیت‌های صنعتی را شروع کرده رخ داده است.»
نویسندة مقاله دربارة علل انسانی تغییر اقلیم چنین نوشته است: «علاوه بر عوامل طبیعی، اقلیم در اثر اعمال بشر در سطح زمین و جو از جمله افزایش گازهای گلخانه‌ای، تزریق هوا ویزها، تغییر میزان ازن، تغییرات در کاربری زمین، اختلال در چرخة کربن و... تغییر می‌کند. تغییر
اقلیم در کوتاه‌مدت بیشتر ناشی از این عوامل است. وجود گازهای گلخانه‌ای در حالت طبیعی و نرمال برای پایداری حیات ضروری هستند. مقدار انرژی تابشی که از خورشید به زمین می‌رسد تنها می‌تواند دمای زمین را در حد 18- درجة سیلسیوس نگه دارد، در حالی‌که دمای متوسط زمین
حدود 15 درجة سلسیوس، یعنی 33 درجه گرم‌تر از آن است. این تفاوت دما بالابود گلخانه‌ای نامیده می‌شود. اما از حدود سال 1750 همراه با صنعتی شدن، استفاده از سوخت‌های فسیلی و دیگر فعالیت‌های بشری پیوسته بر میزان گازهای گلخانه‌ای افزوده است.»
متن کامل این مقاله را می‌توانید در فصل‌نامه رشد آموزش جغرافیا، شماره 108، پاییز 1393 مطالعه کنید.