در «رشد آموزش مشاور مدرسه»
امروزه برخلاف گذشته که به حیطهشناختی در آموزش و یادگیری تأکید بیشتری میشد، به حیطه عاطفی توجه خاصی میشود که انگیزش فراگیرندگان از موارد مهم آن است. این مؤلفة مهم برای دانشآموزان با ناتوانی هوشی از اهمیت بیشتری برخوردار است.
رضا گرجی و احمد محمودی در مقالهای که در فصلنامه رشد آموزش مشاور مدرسه منتشر شده است، به این موضوع پرداختهاند.
نویسندگان مقاله در ابتدا به تعریف انگیزش پرداختهاند: «اصطلاح انگیزش را میتوان عامل نیرودهنده، هدایت کننده و نگهدارنده رفتار تعریف کرد. همچنین انگیزه را بهصورت نیاز یا خواست ویژهای که انگیزش را موجب میشود، تعریف کردهاند. انگیزه و انگیزش غالباً بهصورت
مترادف به کار میروند. با این حال میتوان انگیزه را دقیق تر از انگیزش دانست؛ به این صورت که انگیزش را عامل کلی مولد رفتار دانست اما انگیزه را علت اختصاصی یک رفتار خاص بهحساب آورد.»
در تعریف ناتوانی هوشی نیز میخوانیم: «رایجترین تعریف برای کودکان درگیر با این مشکل، تعریفی است که انجمن عقب ماندگی ذهنی آمریکا AAMR بهدست داده است: کودکانی که نمره هوشی آنها از دو انحراف استاندارد پایین تر باشد و در دو یا چند رفتار سازشی با مشکلاتی روبهرو
باشند.»
نویسندگان مقاله پس از ارائه چند نظریه انگیزشی، تأکید کردهاند: «یکی از عوامل مهم در یادگیری، انگیزش و بازخورد مثبت به مواد درسی مربوط است. تمایل به درس و عاطفه قوی به محیط آموزشگاه کودک را در حرکت و نیل به هدفهای آموزشی تقویت میکند. اچ. کارل. هی وود خاطر
نشان میکند که کودکان عقب مانده ذهنی به وسیله عوامل بیرون از خود برانگیخته و تحریک میشوند و چنانچه محیط آموزشی آنان آرام، راحت و ایمن باشد، خشنودی حاصل از یادگیری در آنان افزایش مییابد. وی نوع انگیزش افراد عقب مانده ذهنی را بهداشت مدار مینامد. لذا مربیان
باید در ایجاد علاقه و انگیزههای مطلوب و کارآمد در کودکان عقب مانده ذهنی با در نظر گرفتن تفاوتهای فردی و مقاطع مختلف آموزشی آنان، سعی و تلاش فراوان کنند.»
به گفته نویسندگان مقاله، انگیزش در جنبههای متفاوتی بروز میکند که مهم ترین آنها عبارتاند از:
- شایستگی، منبع کنترل، انتظار شکست (آمادگی شکست)، آشفتگی هیجانی، ناکامی و عزتنفس
ادامه مقاله به توضیح هر یک از این موارد اختصاص دارد.
متن کامل مقاله را میتوانید در فصلنامه رشد آموزش مشاور مدرسه، شماره 36، تابستان 1393 مطالعه کنید.