گیاه پالایی روشی است که در آن با استفاده از برخی گونه‌های گیاهی خاص، غلظت بعضی از آلاینده‌های خاک کاهش می‌یابد. فصل نامه رشد آموزش شیمی در جدیدترین شماره خود، مقاله‌ای را به این موضوع اختصاص داده است.
فاطمه شفاهی، مژگان بصیری و طاهره رحمانپور نویسندگان این مقاله‌اند.
در ابتدای این مقاله آمده است: «حضور فلزهای سنگین در منطقه ریزوسفر و ورود آن‌ها به گیاه باعث کاهش رشد می‌شود و سوخت‌وساز سلولی را برهم می‌زند. بنابراین روی فرایندهای مهمی مانند انتقال آب، فتوسنتز و مقدار کلروفیل اثر منفی می‌گذارد. با این حال برخی گیاهان بیش
انباشت کننده که در خاک‌های آلوده با فلزهای سنگین رشد می‌کنند، این توانایی را دارند که این فلزها را از راه ریشه جذب کرده، در بخش‌های مختلف خود انباشته کنند. گیاه پالایی فناوری نوینی است که در آن از گیاهان برای حذف آلاینده‌های محیطی مانند فلزهای سنگین استفاده
می‌شود. گیاهانی در این زمینه استفاده می‌شوند که دارای ویژگی‌هایی به این شرح باشند:
- تحمل سطوح بالای غلظت در محیط رشد
- انباشته کردن سطوح بالای فلز به‌صورتی که قابل برداشت باشد
- رشد سریع
- به راحتی مانند یک فراورده کشاورزی رشد کند و کاملاً قابل برداشت باشد.
در ادامه مقاله می‌خوانیم: «در میان گیاهان مطالعه شده در این زمینه، خانواده شب‌بو، و از این خانواده چند سروده به‌عنوان بهترین انباشت کننده‌ها شناخته شده‌اند. با توجه به موارد یاد شده گونه‌های انباشت‌کننده فلزهای سنگین متعلق به خانواده شب‌بو که به آسانی کاشت
و برداشت می‌شوند مانند تربچه و کلزا برای فناوری گیاه پالایی پیشنهاد شده‌اند. ریشه گیاهانی یک ساله از خانواده این گیاهان در انواع خوراکی آن ستبر و به رنگ‌های سفید، سرخ و سیاه است و در ایران سه‌گونه دارد. گونه خوراکی آن به‌نام تربچه به عنوان سبزی خوردن در مناطق
مختلف ایران کاشته می شود. بخش خوراکی ریشه تربچه در تماس مستقیم با خاک قرار می گیرد. بنابراین ممکن است فلزهای سنگین از راه ریشه وارد ریشه خوراکی آن شوند و از آنجایی که این ریشه‌ها محل ذخیره مواد غذایی است، فلزهای سنگین همراه مواد غذایی فوتوسنتزی، ذخیره می‌شوند
و به این ترتیب می‌توانند اثرهای ناگواری بر سلامتی انسان داشته باشند.»
نویسندگان مقاله در ادامه به عوارض فلزهای سنگین، سازوکار جذب و تجمع فلزهای سنگین و نیز فرایند تجمیع کادمیم در هویج، سیب‌زمینی و تربچه پرداخته‌اند.
متن کامل این مقاله در فصل‌نامه رشد آموزش شیمی، شماره 109، تابستان 1393 منتشر شده است.