مقاله‌ای از مجله «رشد آموزش زبان و ادب فارسی»
«پوشش و حجاب و عفاف در خمسه نظامی»، عنوان مقاله‌ای است که فصل‌نامه رشد آموزش زبان و ادب فارسی در شماره جدید خود چاپ کرده است.
خانم سارا زارع‌جیرهنده دبیر ادبیات دبیرستان‌های تنکابن نویسنده این مقاله است. در چکیده این مقاله آمده است:
«مقاله حاضر بیانگر میزان اهمیت دادن حکیم نظامی گنجوی به مقوله اخلاقی- اسلامی حجاب و عفاف حتی در فضای غنا و مغازله است. نیز این مقاله گوشه‌ای از نوع و جنس پوشش و روش ترغیب به حجاب و عفاف را در ادبیات کهن نشان می‌دهد.»
نویسنده این مقاله در ابتدای مقاله آورده است: «در «خمسه» نظامی پوشش و حجاب زنان بسیار مورد توجه قرار گرفته است. در عین حال، داستان‌هایی با مضمون چشم‌پوشی و عفاف هم برای زنان و هم برای مردان در همه منظومه‌های او به چشم می‌‌خورد. حکیم گنجه آن‌جا هم که ناگزیر از
توصیف ظاهر است، لفافه مجاز را با لطف و دقتی خاص برمی‌گزیند.»
در بخش دیگری از این مقاله آمده است: در خمسه نظامی، زنان اصیل و نامداری چون شیرین و لیلی بیشتر با عفاف و حجاب توصیف شده‌اند تا کنیزان و خادمان زن و ریدکان. گویا این امر در تاریخ کهن ما جا افتاده بوده است که کنیزان، رهاتر و بی‌قیدتر از سایر زنان باشند.
کنیزان از لحاظ پوشش و آداب معاشرت تفاوت زیادی با زنان نامدار و بانوان داشتند. آنان به‌خاطر انجام وظایف گوناگونی چون نوازندگی و سرودخوانی و سقایی، پذیرایی و قاصدی بیشتر و راحت‌تر در اجتماع حضور می‌یافتند؛ اما زنان طبقات بالای اجتماع جز در تخت روان و پوشش‌دار
از خانه بیرون نمی‌آمدند و در ارتباط با مردان می‌بایست پایبند آداب و قیودی باشند.»
خانم زارع‌جیرهنده در ادامه این مقاله آورده است: «پوشش بانوان در خمسه از محاسن آنان به‌شمار می‌رود و از ویژگی‌های بانوان موقر و بااصالت است. ابیات زیر وصف زیبایی‌های شیرین است از زیر پوشش مقنعه:
پری دختی پری بگذار ماهی
به زیر مقنعه صاحب کلاهی
شب‌افروزی چه مهتاب جوانی
سیه چشمی چو آب زندگانی
کشیده قامتی چون نخل سیمین
دو زنگی بر سر غلش رطب‌چین...
(خسرو و شیرین ص 152)»
متن کامل این مقاله را می‌توانید در مجله رشد آموزش زبان و ادب فارسی (شماره 110، تابستان 93)، مطالعه فرمایید.