ارزشیابی
ورودی: این شیوه از ارزشیابی به منظور آگاهی از میزان آمادگی اولیه جسمانی دانش آموزان و تشخیص مهارت های اولیه‌ی آن ها در مهارت های حرکتی و ورزشی مورد نظر صورت می‌گیرد. مشاهده رفتار دانش‌آموزان در هنگام انجام فعالیت‌های مرتبط و پرسش‌های شفاهی، ابزار مناسبی برای تشخیص در
این نوع ارزشیابی است. معلمان می‌توانند از این شیوه برای
شروع تدریس مطالب جدید استفاده کنند.
ارزشیابی
مستمر: گاهی معلمان کلمه‌ی مستمر را با مکرر اشتباه
می‌گیرند و ارزشیابی مستمر را
انجام آزمون‌های مکرر قلمداد می‌کنند. در حالی‌که مهم‌ترین ویژگی مستمر، پویایی و گستردگی آن
است و این ویژگی است که آن را از ارزشیابی پایانی و تشخیصی متمایز می‌کند.
اهمیت ارزشیابی
مستمر در ارائه‌ی بازخورد به معلم برای
طراحی فعالیت‌های مناسب‌تر آموزشی است و معلمان نباید از
ارزشیابی مستمر برای رتبه‌بندی و دسته‌بندی دانش‌آموزان استفاده کنند یا دانش‌آموزانی را به ناتوانی متهم کنند، بلکه
انجام ارزشیابی مستمر باید به معلم و دانش‌آموز
کمک کند تا بداند در چه مرحله‌ای از پیشرفت یادگیری قرار
دارد و برای پیشرفت بیشتر چه تمهیداتی باید اندیشیده شود. با توجه به ماهیت مهارتی
درس تربیت‌بدنی و وجود فراوانی در
تفاوت‌های فردی و تجربه‌های پیشین دانش‌آموزان در فرایند یادگیری این درس، نقش
و اهمیت ارزشیابی مستمر در درس تربیت‌بدنی
و سلامت، بیش از ارزشیابی پایانی و تشخیصی خواهد بود.
ارزشیابی
پایانی: ارزشیابی پایانی دانش‌آموزان در پایان هر نیم‌سال براساس رهنمودهای کتاب راهنمای معلم
و آزمون‌های معلم ساخته انجام می‌شود.
به‌طور کلی، ارزشیابی دوره‌های اول و دوم ابتدایی به شکل توصیفی
است و گزارش نسبتاً مشروحی از چگونگی پیشرفت تحصیلی دانش‌آموز لازم است تا معلم به رشد همه‌جانبه‌ی دانش‌آموزان توجه کند. مواد ارزشیابی عبارت‌اند از:
آمادگی جسمانی
(عوامل مرتبط با سلامت و برخی از عوامل مرتبط با مهارت، متناسب با نوع رشته‌ی ورزشی)؛ حرکات پایه؛ مهارت ورزشی
(شامل رشته‌های شنا، والیبال، هندبال،
بسکتبال، تنیس روی میز، دوومیدانی، فوتبال، بدمینتون و طناب‌زنی)؛ بخش دانشی و نگرشی (شرکت در بازی‌ها و فعالیت‌ها، به‌ویژه بازی‌های بومی ـ محلی، آشنایی با مسائل بهداشتی، تغذیه و
ایمنی).
باید توجه
داشت، معیار ارزیابی سطح آمادگی جسمانی و مهارت‌های حرکتی و ورزشی، میزان پیشرفت دانش‌آموز نسبت به خود اوست. داوری معلم در
مورد تحقق انتظارات در یک طیف چهار درجه‌ای
«خیلی خوب، خوب، قابل قبول و نیازمند به آموزش» اعلام می‌شود.
ابزارها و شیوه‌های رایج در سنجش درس تربیت بدنی
فهرست وارسی (چک‌لیست) مشاهده رفتار: فهرست‌وارسی همان برگه‌ی مشاهدات است که معلمان برای نشان دادن
اینکه آیا دانش‌آموز به عملکرد خاصی رسیده
است یا خیر، آن را به‌کار می‌برند. فهرست‌وارسی یکی از مؤثرترین ابزارهای سنجش در
تربیت‌بدنی است.
سؤالات پاسخ
آزاد، آزمون‌های کتبی و شفاهی: با توجه
به اینکه دانش‌آموزان در درس تربیت‌بدنی و سلامت با یک مجموعه حقایق و اصول
حاکم بر این درس آشنا می‌شوند، ارزیابی یادگیری دانش‌آموزان در این مباحث می‌تواند از طریق برگزاری آزمون‌های کتبی به‌صورت چهارگزینه‌ای یا سؤالات پاسخ آزاد و آزمون‌های شفاهی انجام پذیرد.
کارنمای فعالیت‌های خارج از مدرسه: این کارنماها می‌توانند منعکس‌کننده‌ی فعالیت‌های ورزشی خارج از مدرسه‌ی دانش‌آموزان باشند که دانش‌آموز با نظارت اولیا آنها را کامل می‌کند.
دفتر گزارش‌های سرگروه ها: ثبت گزارش‌های سرگروه‌ها که در قبال دانش‌آموزان گروه خود مسئولیت دارند، می‌تواند به‌عنوان ابزاری ارزشمند در سنجش به معلمان
کمک کند و در صرف وقت ایشان نیز صرفه‌جویی
شود.
پروژه: پروژه‌ها فعالیت‌هایی هستند که بدون تشکیل کلاس برای آنها و اختصاص ساعات به آنها، برای تکمیلشان ممکن است هفته‌ها صرف زمان لازم باشد. در این برنامه،
بر انجام پروژه‌های گروهی در مباحث دانشی
درس تربیت‌بدنی تأکید شده و ارائه‌ی پروژه‌ها در زمان مقرر، در قالب سخنرانی،
تولید روزنامه‌ی دیواری، گزارش تحقیق
درباره‌ی موضوعی خاص، نقاشی، ضبط
مصاحبه و مشاهده‌ها توسط دانش‌آموز انجام خواهد شد.
خودارزیابی:
اگر از دانش‌آموزان خواسته شود درباره‌ی عملکرد و فعالیت‌های یادگیری خود فکر کنند، کمک مؤثری به
یادگیری آنها خواهد شد. در این روش، آنها قادر خواهند بود آنچه را فرا گرفته‌اند، ارزشیابی کنند و فرصت پیدا می‌کنند ضمن تشخیص خطاها و ضعف‌های خود، آنها را اصلاح کنند.
ارزیابی
دیگران: ارزشیابی دانش‌آموزان از فعالیت‌های یادگیری هم‌سالانشان خودآگاهی را رشد می‌دهد. زیرا هنگام داوری درباره‌ی عملکرد دانش‌آموزان دیگر، توانایی بررسی و تحلیل
عملکرد در دانش‌آموزان تقویت می‌شود.
پوشه کار:
مجموعه تکالیف کلاسی و خانه‌ی دانش‌آموز می‌تواند گویای پیشرفت او در درک مفاهیم
آمادگی جسمانی، زندگی فعال و انجام تکالیف جسمانی داخل و خارج از مدرسه باشد که در
یک پوشه مستندسازی و نگهداری می‌شود. برای مثال، دانش‌آموزان گزارش انجام فعالیت‌های جسمانی و تمرینات ورزشی در ساعات
خارج از مدرسه را به‌صورت کاربرگ‌هایی کامل می‌کنند و این برگه‌ها هر هفته در پوشه‌ی کار بایگانی می‌شود.
آزمون‌های مهارتی: آزمون‌های مهارتی برای سنجش عملکرد در اجرای
مهارت‌های بدنی معیارهای خوبی
هستند. این آزمون‌ها عموماً نسبت به ابزارهای
مشاهده‌ای معیارهای پایاتری هستند و
استفاده از آنها توسط معلم، هم‌بازی‌ها یا خود دانش‌آموز، خیلی آسان است. معلمان برای
ارزیابی مهارت‌ها می‌توانند از انواع آزمون‌های استاندارد و معلم ساخته استفاده
کنند.
آزمون‌های
آمادگی جسمانی: آزمون‌های آمادگی جسمانی استاندارد
معیارهای خوبی هستند که نشان می‌دهند، دانش‌آموزان در چه سطحی از آمادگی قرار دارند
و به دلیل داشتن هنجار معمولاً استفاده از آنها برای معلم بسیار آسان است. البته
آزمون‌های معلم‌ساخته، از جمله آزمون‌های ایستگاهی نیز، با توجه به اینکه می‌توانند هم‌زمان چندین عامل آمادگی جسمانی را با
صرف زمان کمتر ارزیابی کنند، در این برنامه کاربرد دارند.
ارزشیابی از
بخش‌های گوناگون برنامه درسی
با توجه به
نکاتی که درخصوص فرایند ارزشیابی درس تربیت‌بدنی
و ابزارهای آن ذکر شد، ارزشیابی مباحث گوناگون (مستمر و پایانی) می‌تواند به شکل زیر انجام شود:
مباحث دانشی:
برای ارزشیابی از دانستنی‌های درس تربیت بدنی، از روش پروژه (ارزشیابی گروهی) و
سؤالات پاسخ آزاد کتبی یا شفاهی (ارزشیابی انفرادی) استفاده شود.
مباحث نگرشی:
برای ارزشیابی نگرشی از روش‌های فهرست وارسی های مشاهده‌ی رفتار فردی و گروهی، خودارزیابی، دفتر
ثبت سرگروه‌ها و ارزیابی دیگران استفاده
شود.
آمادگی جسمانی:
برای ارزشیابی آمادگی جسمانی از پوشه‌ی
کار، فهرست‌وارسی مشاهده‌ی رفتار و کارنمای فعالیت های خارج از مدرسه، و آزمون‌های آمادگی جسمانی استاندارد و معلم‌ساخته استفاده شود.
مهارت‌های حرکتی: پیشنهاد می‌شود برای ارزشیابی مهارت‌های حرکتی، از فهرست وارسی مشاهده‌ی رفتار و آزمون های مهارتی استاندارد یا معلم‌ساخته استفاده شود.